Η δύσκολη πτυχή της διπλωματίας βρέθηκε απρόσμενα στο προσκήνιο στην Κωνσταντινούπολη και στις ειρηνευτικές συνομιλίες ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία.
Αν και αρχικά είχε ανακοινωθεί ότι οι διαπραγματεύσεις θα ξεκινούσαν την Πέμπτη (15/5) μέχρι αργά το βράδυ της Πέμπτης κάτι τέτοιο δεν είχε συμβεί και χωρίς κανείς να μπορεί να δώσει μια πιο σαφή απάντηση για το χρονικό ορίζοντα. Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Tass και το Reuters, θα διεξαχθούν την Παρασκευή (16/5). Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι, ούτε ότι δεν μπορούν να υπάρξουν εμπόδια που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε ματαίωση των συνομιλιών.
Οι τελευταίες πληροφορίες από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αργά το βράδυ της Πέμπτης (15/5) έκαναν λόγο για τριμερείς συναντήσεις την Παρασκευή χωρίς να δίνονται πληροφορίες για το χρόνο και τον τόπο διεξαγωγής.
«Στην ημερήσια διάταξη είναι τριμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ των ΗΠΑ, της Ουκρανίας και της Τουρκίας» και «μεταξύ της Ρωσικής Ομοσπονδίας, της Ουκρανίας και της Τουρκίας. Δεν είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει τετραμερής» με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Τουρκίας, διευκρίνισε αυτή η πηγή.
Κρεμλίνο: Στις 10:00 θα περιμένουμε τους Ουκρανούς
Το Κρεμλίνο πάντως ανακοίνωσε ότι οι επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας περιμένουν τους Ουκρανούς εκπροσώπους να εμφανιστούν στις 10 το πρωί, για την έναρξη των συνομιλιών.
Οι διαβουλεύσεις της Πέμπτης (15/5) υπήρξαν πυρετώδεις με το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών να κάνει γνωστό ότι ο υπουργός, Χακάν Φιντάν, συναντήθηκε με τη ρωσική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Βλαντιμίρ Μεντίνσκι, σύμβουλο του Βλαντιμίρ Πούτιν, στο παλάτι Ντολμαμπαχτσέ στην Κωνσταντινούπολη το βράδυ της Πέμπτης (15/5).
Αξίζει να σημειωθεί ότι και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο ανέφερε ότι θα συναντηθεί με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών και την ουκρανική αντιπροσωπεία στην Κωνσταντινούπολη την Παρασκευή.
Το μόνο σίγουρο είναι αν και όποτε γίνουν οι συνομιλίες ότι οι Βολοντίμρ Ζελένσκι, Ντόναλντ Τραμπ και Βλάντιμιρ Πούτιν δεν θα είναι παρόντες.
Ο Ρώσος πρόεδρος επέλεξε να στείλει αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον προεδρικό σύμβουλο Βλαντίμιρ Μεντίνσκι. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο Ζελένσκι να κατηγορήσει τη Ρωσία ότι δεν παίρνει σοβαρά τις συνομιλίες και να στείλει αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον υπουργό Άμυνας.
Εξάλλου κανείς δεν φαίνεται να πιστεύει ότι οι συνομιλίες θα έχουν κάποιο αντίκρισμα. Ο ίδιος ο Τραμπ είπε ότι δεν περιμένει να υπάρξει πρόοδος αν δεν υπάρξει συνάντηση του ίδιου με τον Ρώσο ομόλογό του ενώ για χαμηλές προσδοκίες έκανε λόγο και ο Ρούμπιο.
Το παιχνίδι του Πούτιν και η στάση Ζελένσκι
Γεγονός είναι ένα ο Ρώσος πρόεδρος κατάφερε για μία ακόμη φορά αυτό που δεν πέτυχαν ούτε ο Ζελένσκι, ούτε η συμμαχία κορυφαίων Ευρωπαίων ηγετών, ούτε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Να καθορίσει τον ρυθμό, τη μορφή ή τις προϋποθέσεις για τις συνομιλίες, τις οποίες ο ίδιος πρότεινε απορρίπτοντας το τελεσίγραφο των Ευρωπαίων και του Κιέβου για 30ημερη εκεχειρία.
Στην ουσία ο Πούτιν αυτό που έκανε είναι να βάλει στο παιχνίδι τον Αμερικανό πρόεδρο ο οποίος τάχθηκε υπέρ των συνομιλιών ασκώντας ασφυκτικές πιέσεις στον Ζελένσκι να μεταβεί στην Τουρκία. Ο Ουκρανός πρόεδρος το έκανε, αλλά μόλις έγινε σαφές ότι ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου δεν επρόκειτο να δώσει το «παρών» αποφάσισε να στείλει εκπρόσωπό του.
Η απόφαση του Ζελένσκι να στείλει τον υπουργό Άμυνας Ρουστάμ Ουμέροφ να συναντηθεί με την ρωσική αντιπροσωπεία στην Κωνσταντινούπολη ήταν μια δύσκολη επιλογή που επιβλήθηκε από ανάγκη και είχε έναν αποδέκτη τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Το Κίεβο πρέπει να δείξει ότι είναι πρόθυμο να κάνει οποιοδήποτε βήμα για να προωθήσει κάθε είδους ειρήνη.
Ωστόσο τελικά, η ειρηνευτική διαδικασία εξελίσσεται ακριβώς όπως θέλει η Ρωσία. Αργά, και με το Κρεμλίνο σε ρόλο ρυθμιστή. Παράλληλα, όπως σημειώνουν αναλυτές η μέχρι τώρα στάση του Πούτιν δείνει ότι δεν φοβάται περαιτέρω κυρώσεις, την ευρωπαϊκή πίεση και δεν υπολογίζει τον Τραμπ.
Ο ρόλος Τραμπ
Από την άλλη αντίδραση του Τραμπ δυναμιτίζει κάθε προσδοκία από τη διπλωματία έως ότου οι δύο τους πραγματοποιήσουν διμερή σύνοδο κορυφής.
Αφήνει τον Πούτιν να ακολουθήσει οποιαδήποτε ελεύθερη πορεία, γνωρίζοντας ότι ο επικεφαλής του Λευκού Οίκου πιστεύει πραγματικά ότι μπορεί να υπάρξει πρόοδος μέχρι οι δύο πρόεδροι να συναντηθούν αυτοπροσώπως.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ρωσία δεν βλέπει τις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη ως μια ευκαιρία να συνεχίσει τη διαδικασία που σταμάτησε τον Απρίλιο του 2022. Από τότε οι όροι της Ρωσίας για τον τερματισμό του πολέμου ελάχιστα έχουν αλλάξει.
Περιλαμβάνουν προστασία για τους ρωσόφωνους στην Ουκρανία, την ενσωμάτωση των τεσσάρων νοτιοανατολικών περιοχών της Ουκρανίας στη Ρωσία, την αποδοχή της de facto προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία και – αυτό που πάντα φαινόταν να είναι ο μοναδικός αδιαπραγμάτευτος όρος – ένα βέτο στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, αν και η ενδεχόμενη ένταξη στην Ε.Ε. θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή.
Είναι σαφές ότι οι όροι αυτοί θα ήταν δύσκολο να γίνουν αποδεκτοί από την Ουκρανία, και θα άφηναν τη Ρωσία ως εδαφικό δικαιούχο ύστερα από ένα πόλεμο που ξεκίνησε εκείνη.
