Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι μία από τις συχνότερες μορφές καρκίνου στη χώρα μας και γενικότερα στην Ευρώπη, αλλά πολλοί αγνοούν βασικά δεδομένα γι’ αυτόν, όπως την πιο συχνή αιτία του ή ποιο σύμπτωμα πρέπει να αξιολογείται δίχως καθυστέρηση από τον γιατρό.
Δημοσκόπηση σε περισσότερους από 6.000 εθελοντές που είχε διεξαχθεί πριν λίγα χρόνια από την Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία (EAU) είχε δείξει ότι το σχεδόν 60% των ερωτηθέντων δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτόν ή δεν συνειδητοποιούν πόσο επικίνδυνος μπορεί να αποδειχθεί ο συγκεκριμένος καρκίνος. Παρόμοιο ποσοστό βρέθηκε σε 676 Έλληνες εθελοντές σε ανάλογη έρευνα της Ελληνικής Ερευνητικής Ομάδας ΟυροΓεννητικού Καρκίνου (ΕΕΟΟΓΕΚ).
Ωστόσο ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι ο πέμπτος συχνότερος στην Ευρώπη, προσβάλλοντας περισσότερους από 200.000 ανθρώπους ετησίως. Προκαλείται από αλλοιώσεις στα επιθηλιακά κύτταρα που καλύπτουν την εσωτερική επιφάνεια της ουροδόχου κύστης και συχνά σχετίζεται με το κάπνισμα ή την έκθεση σε ορισμένα χημικά, που σχετίζονται με την απασχόληση στη βιομηχανία καουτσούκ, υφασμάτων, δέρματος και χρωμάτων.
Με αφορμή τον Μάιο που έχει οριστεί ως Μήνας Ενημέρωσης για τον Καρκίνο της Ουροδόχου Κύστης από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Ασθενών με Καρκίνο της Κύστης (World Bladder Cancer Patient Coalition – WBCPC), ο καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας ΕΚΠΑ Αριστοτέλης Μπάμιας, πρόεδρος της ΕΕΟΟΓΕΚ και αντιπρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων-Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ), παραθέτει τα βασικά δεδομένα που όλοι πρέπει να γνωρίζουμε για τη νόσο:
- Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως είναι ο πέμπτος συχνότερος στην Ελλάδα. Είναι επίσης η έκτη συχνότερη αιτία θανάτου από κακοήθη νόσο. Υπολογίζεται ότι ετησίως διαγιγνώσκονται στη χώρα μας περισσότερα από 5.100 κρούσματα της νόσου, καθώς και ότι πάνω από 1.500 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας του.
- Η ακριβής αιτία του είναι άγνωστη, αλλά το κάπνισμα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξή του. Οι καπνιστές έχουν 2-4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο από τους μη καπνιστές να τον αναπτύξουν. Υπολογίζεται ότι περισσότερο από το 50% των ανδρών και μία στις τρεις γυναίκες με καρκίνο της ουροδόχου κύστης, έχουν ιστορικό καπνίσματος. Δεδομένου ότι η χώρα μας είχε (και σε μεγάλο βαθμό εξακολουθεί να έχει) πολύ μεγάλο ποσοστό καπνιστών, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα σε κρούσματα, αναλογικά με τον πληθυσμό της.
- Ο καρκίνος της κύστης είναι συχνότερος στους άνδρες και στις μεγάλες ηλικίες. Το σχεδόν 90% των κρουσμάτων εκδηλώνονται σε άτομα ηλικίας άνω των 55 ετών. Οι άνδρες πάσχοντες είναι σχεδόν πενταπλάσιοι από τις γυναίκες.
- Τα πρώιμα συμπτώματα φαίνονται στα ούρα. Η αλλαγή στο χρώμα τους και το (έστω και λίγο) αίμα σε αυτά, φαινόμενο που ονομάζεται αιματουρία, είναι ύποπτα συμπτώματα. Δυστυχώς οι περισσότεροι ενήλικες (το 75%) δεν ελέγχουν τακτικά τα ούρα τους, για να ξέρουν ποιο είναι το φυσιολογικό χρώμα, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της EAU. Και το 22% δεν τα ελέγχουν σχεδόν ποτέ. Ωστόσο η έγκαιρη διάγνωση έχει ζωτική σημασία, αφού αν ανιχνευθεί σε αρχικό στάδιο, όταν ακόμα είναι επιφανειακός, ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης έχει υψηλά ποσοστά ιάσεως μόνο με τοπικές θεραπείες. Αν όμως είναι μεταστατικός, το ποσοστό ιάσεως μειώνεται σε κάτω από 10%. Επομένως όποιος δει λίγο ή πολύ αίμα στα ούρα του, ακόμα κι αν απλώς ανησυχήσει για την αλλαγή του χρώματός τους, πρέπει να συμβουλεύεται δίχως καθυστέρηση έναν ουρολόγο ιατρό. Παρότι το πιθανότερο είναι πως δεν πρόκειται για καρκίνο, δεν πρέπει να το διακινδυνεύσει.
- Εάν ο καρκίνος της κύστεως δεν διαγνωσθεί σε αρχικό στάδιο πρέπει να αντιμετωπισθεί είτε με την αφαίρεση της κύστεως ή με ακτινοβολία. Οι θεραπείες αυτές επηρεάζουν την ποιότητα ζωής, ενώ παρά τις μεγάλες προόδους στους τομείς αυτούς, ο κίνδυνος να επανεμφανισθεί η νόσος παραμένει υψηλός. Τα δεδομένα αυτά υπογραμμίζουν ακόμη πιο εμφατικά την σημασία της άμεσης ιατρικής βοήθειας στο πρώτο επεισόδιο αιματουρίας. Ωστόσο η υποτροπή δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι η υποτροπή θα γίνει επικίνδυνη για τη ζωή – αρκεί να γίνει αντιληπτή εγκαίρως. Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία η τακτική παρακολούθηση μετά την αρχική θεραπεία. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο κίνδυνος υποτροπής είναι μεγαλύτερος στους καπνιστές.
- Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως μπορεί να προληφθεί. Η αποφυγή του καπνίσματος (ενεργητικού και παθητικού) είναι πολύ σημαντική. Απαραίτητο είναι επίσης να πίνουμε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας άφθονα υγρά, κατά προτίμηση νερό. Η επαρκής κατανάλωση υγρών σημαίνει άφθονη ούρηση, με την οποία παρεμποδίζονται τα χημικά να «λιμνάζουν» στην κύστη, προξενώντας βλάβες στο επιθήλιό της.
- Το επίπεδο της αντιμετώπισης του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως στην χώρα μας είναι ιδιαίτερα υψηλό και η ελληνική Ουρολογική Ογκολογία κατέχει υψηλή θέση στην διεθνή ογκολογική κοινότητα και την αντίστοιχη έρευνα. Οι Έλληνες ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο έχουν πρόσβαση σε όλα τα καινοτόμα φάρμακα που έχουν βελτιώσει σημαντικά την πρόγνωση, ενώ, χάρη στη διεξαγωγή πολλών διεθνών μελετών στη χώρα μας, έχουν πρώιμη πρόσβαση σε όλες τις σημαντικές εξελίξεις, πριν αυτές γίνουν ευρέως διαθέσιμες.
