Είμαστε περιτριγυρισμένοι από έναν αόρατο δολοφόνο, που μειώνει τις ζωές μας χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Προκαλεί καρδιακές προσβολές, διαβήτη τύπου 2 και πρόσφατες μελέτες τώρα τον συνδέουν ακόμη και με την άνοια. Είναι ο θόρυβος, του οποίου ο αντίκτυπος στο ανθρώπινο σώμα υπερβαίνει κατά πολύ τη ζημιά στην ακοή.
«Είναι αποδεδειγμένο ότι ο θόρυβος επηρεάζει την υγεία της καρδιάς μας», λέει στο BBC News η καθηγήτρια Σάρλοτ Κλαρκ, από το Πανεπιστήμιο St George’s του Λονδίνου.
Ο ήχος ανιχνεύεται από το αυτί και περνάει στον εγκέφαλο και μια περιοχή του, η αμυγδαλή, εκτελεί τη συναισθηματική αξιολόγηση. Αυτό είναι μέρος της αυτόνομης αντίδρασης «μάχη ή φυγή», η οποία έχει εξελιχθεί για να μας βοηθήσει να αντιδράσουμε γρήγορα σε ήχους όπως εκείνους ενός θηρευτή που βγαίνει μέσα από τους θάμνους.
«Έτσι, ο καρδιακός μας ρυθμός ανεβαίνει, το νευρικό μας σύστημα αρχίζει να ενεργοποιείται και απελευθερώνετε ορμόνες του στρες», λέει η καθηγήτρια Κλαρκ. Κάτι που είναι καλό σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, αλλά με την πάροδο του χρόνου αρχίζει να προκαλεί βλάβες.
«Αν είμαστε εκτεθειμένοι για αρκετά χρόνια, το σώμα μας αντιδρά έτσι συνεχώς και αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης καταστάσεων όπως καρδιακές προσβολές, υψηλή αρτηριακή πίεση, εγκεφαλικό επεισόδιο και διαβήτης τύπου 2», λέει η Κλαρκ.
Μάλιστα, αυτό συμβαίνει ακόμη και όταν κοιμόμαστε βαθιά. Μπορεί να νομίζουμε ότι προσαρμοζόμαστε στον θόρυβο, αλλά η βιολογία έχει άλλη άποψη. «Δεν κλείνουμε ποτέ τα αυτιά μας – όταν κοιμόμαστε, εξακολουθούμε να ακούμε. Οπότε αυτές οι αντιδράσεις, όπως η αύξηση του καρδιακού μας ρυθμού, συμβαίνουν ενώ κοιμόμαστε», προσθέτει η Κλαρκ.
12.000 πρόωροι θάνατοι ετησίως στην Ευρώπη
Ο θόρυβος είναι ανεπιθύμητος ήχος. Η κυκλοφορία – τα αυτοκίνητα, τα τρένα και τα αεροπλάνα – είναι μια σημαντική πηγή του. Αλλά το ίδιο ισχύει και για τους ήχους που κάνουμε όταν περνάμε καλά. Το υπέροχο πάρτι του ενός είναι ο ανυπόφορος θόρυβος του άλλου.
Στη Βαρκελώνη αφθονούν και οι δύο πηγές, και εκτιμάται ότι σημειώνονται 300 καρδιακές προσβολές και 30 θάνατοι ετησίως μόνο λόγω του κυκλοφοριακού θορύβου, σύμφωνα με την ερευνήτρια Δρ. Μαρία Φόραστερ, που συνεργάζεται με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Η κυκλοφορία στους δρόμους είναι μια σημαντική και ιδιαίτερα επιβαρυντική πηγή θορύβου
AP Photo/Basilio Sepe
Σε ολόκληρη την Ευρώπη ο θόρυβος συνδέεται με 12.000 πρόωρους θανάτους ετησίως, εκατομμύρια περιπτώσεις σοβαρά διαταραγμένου ύπνου, καθώς και με έντονη ενόχληση που μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία.
Πόσα είναι τα κρίσιμα ντεσιμπέλ
Ο κρίσιμος αριθμός για την υγεία της καρδιάς είναι τα 53 ντεσιμπέλ, εξηγεί η Δρ. Φοράστερ. Όσο πιο ψηλά ανεβαίνει, τόσο μεγαλύτεροι είναι οι κίνδυνοι για την υγεία. «Αυτό το 53 σημαίνει ότι πρέπει να βρισκόμαστε σε ένα μάλλον ήσυχο περιβάλλον. Και αυτό μόνο κατά τη διάρκεια της μέρας. Τη νύχτα χρειαζόμαστε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα, χρειαζόμαστε ησυχία», λέει.
Για να κατανοήσουμε τι σημαίνουν 53 ντεσιμπέλ, ας μετρήσουμε ορισμένους ήχους: οι δείκτες ενός ρολογιού παράγουν 20 ντεσιμπέλ, μία ήσυχη βιβλιοθήκη 40, ένα μέσο γραφείο 60, μία ηλεκτρική σκούπα 80, μία μοτοσυκλέτα 100, μία σειρήνα 120 και ένας πυροβολισμός 140 ντεσιμπέλ.
Και δεν είναι μόνο η ένταση του ήχου – το πόσο ενοχλητικός είναι ο ήχος και το πόσο μπορούμε να τον ελέγξουμε επηρεάζουν τη συναισθηματική μας αντίδραση στο θόρυβο.
Η Δρ. Φόραστερ υποστηρίζει ότι οι επιπτώσεις του θορύβου στην υγεία είναι «στο επίπεδο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης», αλλά είναι πολύ πιο δύσκολο να κατανοηθούν. «Έχουμε συνηθίσει να κατανοούμε ότι οι χημικές ουσίες μπορούν να επηρεάσουν την υγεία και ότι είναι τοξικές, αλλά δεν είναι τόσο απλό να κατανοήσουμε ότι ένας φυσικός παράγοντας, όπως ο θόρυβος, επηρεάζει την υγεία μας πέρα από την ακοή μας», λέει.
