Μεγάλη αύξηση παρουσιάζει η κατανάλωση προϊόντων περιποίησης δέρματος σε προεφήβους και εφήβους – μια τάση που μπορεί να βλάψει το δέρμα πλήττοντας επιπλέον την αυτοεικόνα και την ψυχική υγεία τους. Αρνητικές επιπτώσεις έχουν τόσο τα καλλυντικά που προορίζονται για ενηλίκους αλλά χρησιμοποιούνται από άτομα ακόμα και κάτω των 12 ετών, όσο και εκείνα που έχουν “σχεδιαστεί” για εφήβους, παιδιά ή ακόμα και μωρά.
Κορίτσια 12-18 ετών χρησιμοποιούν, για παράδειγμα, αρώματα με ερεθιστικούς παράγοντες, σκληρά scrubs, ενυδατικές κρέμες με ουσίες όπως η ρετινόλη ή το υαλουρονικό οξύ, και ορούς χωρίς να υπάρχει ανάγκη στην ηλικία τους, με κίνδυνο να εμφανίσουν δερματίτιδες, μικροτραυματισμούς, διατάραξη του φραγμού του δέρματος, πρόωρη υπερμελάγχρωση, ακόμη και ουλές. Δυστυχώς, η ασφάλεια και η ανεκτικότητα πολλών από τα συστατικά που περιέχουν αυτά τα καλλυντικά προϊόντα και οι επιδράσεις στο δέρμα παιδιών και εφήβων δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς και επομένως είναι γνωστό μέρος μόνο των κινδύνων στους νεαρούς καταναλωτές.
«Η εφηβεία αποτελεί ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή των παιδιών. Κατά τη διάρκειά τους λαμβάνουν χώρα σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές, που γίνονται το έναυσμα για τη διαμόρφωση των καταναλωτικών συνηθειών τους. Οι ορμονικές αλλαγές φέρνουν προβλήματα στο δέρμα, δημιουργώντας αυξημένες ανάγκες φροντίδας, ενώ παράλληλα οι συναισθηματικές αλλαγές οδηγούν στην έναρξη της αισθητικής “μεταμόρφωσης” του δέρματος με τη χρήση καλλυντικών.
Η πρόσβαση, όμως, σε αυτά χωρίς τη συμβουλή γιατρού μπορεί να δημιουργήσει περαιτέρω δερματικά προβλήματα. Αυτό ισχύει τόσο για τα προϊόντα που περιέχουν φαρμακευτικές ουσίες όσο και για τα καλλυντικά και τα αρώματα», επισημαίνει ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Τα τελευταία χρόνια αρκετές επώνυμες εταιρίες καλλυντικών και περιποίησης δέρματος έχουν κυκλοφορήσει σειρές μακιγιάζ και περιποίησης δέρματος ειδικά για έφηβους και παιδιά που προορίζονται για χρήση ακόμα και από την ηλικία των 3 ετών. Η προώθησή τους γίνεται με επιθετικό μάρκετινγκ και σύμφωνα με οικονομικά στοιχεία των ΗΠΑ έχουν πετύχει τον στόχο τους. Η αγορά των παιδικών καλλυντικών αποτιμήθηκε σε 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 και προβλέπεται να φτάσει τα 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030.
Σε αυτό έχουν συμβάλει οι skinfluencers που “ακολουθούν” στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έρευνα έδειξε ότι το 57% των παιδιών που γεννήθηκαν μετά το 2010, περνούν 3 ή περισσότερες ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο με τον περισσότερο χρόνο να επενδύεται σε πλατφόρμες όπως το TikTok. Το ήμισυ αυτών όχι μόνο επηρεάζονται αλλά εμπιστεύονται τους skinfluencers, όσο την οικογένεια και τους φίλους τους – άτομα συχνά συνομήλικά τους που προωθούν θεραπείες και καλλυντικά χωρίς να έχουν εξειδικευμένες γνώσεις. Συνέπεια της πίστης τους σε αυτούς είναι να πειραματίζονται με αμφιβόλου ποιότητας προϊόντα ή ακατάλληλα για την ηλικία, τον τύπο και τις ανάγκες του δέρματός τους.
Πιο συγκεκριμένα, τα συστατικά που περιέχονται στα αρώματα, είναι δυνητικά επιβλαβή όταν έρχονται κατ’ επανάληψη σε επαφή με το ευαίσθητο παιδικό δέρμα. Κάποια περιέχουν χημικές ουσίες όπως η βενζοφαινόνη (που χρησιμοποιείται ως ενισχυτικό και σταθεροποιητικό όχι μόνο στα αρώματα αλλά και σε αντηλιακά, σαμπουάν κ.ά), η οποία μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς και να αυξήσει την απορρόφηση από το δέρμα και άλλων συστατικών. Και λέγοντας «αρώματα» δεν εννοούνται μόνο οι κολόνιες αλλά και κάθε λογής προϊόντα που μυρίζουν όμορφα, ακόμα και όσα προορίζονται για μωρά.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Pediatric Dermatology είναι πολύ διαφωτιστική για τα συστατικά που περιέχονται σε καθαριστικά προϊόντα, λοσιόν και ενυδατικές κρέμες και κατά πόσο ωφέλιμα και ασφαλή είναι αυτά για τα παιδιά και τους εφήβους.
Τα καθαριστικά και τα σαπούνια, για παράδειγμα, αναλόγως των συστατικών που περιέχουν απευθύνονται σε διαφορετικούς τύπους δέρματος. Ενώ τα σαπούνια περιέχουν ουσίες που μπορεί να είναι χρήσιμες σε όσους έχουν λιπαρό δέρμα, είναι πολύ σκληρές για εκείνους με ευαίσθητο δέρμα και μπορεί να προκαλέσουν ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής. Ο υπερβολικός καθαρισμός μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον φραγμό του δέρματος, οδηγώντας σε ερεθισμό και ανισορροπία του μικροβιώματος του δέρματος που μπορεί να επιδεινώσει την ακμή από την οποία πάσχει ένα μεγάλο ποσοστό εφήβων.
Οι τονωτικές λοσιόν που χρησιμοποιούνται από μεγάλο μέρος του εφηβικού πληθυσμού, δεν προσφέρουν σχεδόν τίποτα, εάν έχει επιλεγεί το κατάλληλο καθαριστικό προσώπου. Ενέχουν δε τον κίνδυνο να στεγνώσουν υπερβολικά το δέρμα και να προκαλέσουν ξηροδερμία. Ορισμένα περιέχουν συστατικά κατά της ακμής ή κατά της γήρανσης, όπως σαλικυλικό οξύ ή γλυκολικό οξύ, τα οποία αναλόγως της ποσότητας που περιέχεται μπορεί να είναι επιβλαβή.
Μια άλλη δημοφιλής κατηγορία προϊόντων που χρησιμοποιούν οι έφηβοι είναι τα scrubs. Τα σωματίδια που περιέχουν για να απολεπίζουν το δέρμα μπορούν να οδηγήσουν σε φλεγμονή και ερεθισμό του δέρματος όταν χρησιμοποιούνται σε νεανικές, ευαίσθητες επιδερμίδες.
Αρκετές έφηβες καταφεύγουν στη χρήση προϊόντων (συχνά των μητέρων τους) που στοχεύουν στην επιβράδυνση ή αναστροφή των σημαδιών γήρανσης, όπως η δυσχρωμία, οι λεπτές γραμμές και οι ρυτίδες. Εκτός από το ότι δεν προσφέρουν κανένα όφελος στις νεαρές καταναλώτριες, αφού δεν έχουν ακόμη εμφανίσει σημάδια γήρανσης, οι κρέμες αυτές μπορεί να επιδεινώσουν την ακμή ή να προκαλέσουν ερεθισμό και φωτοευαισθησία εάν περιέχουν ρετινοειδή ή υψηλή συγκέντρωση βιταμίνης C. Εκείνες που περιέχουν βιταμίνη Ε ή νιασιναμίδη είναι πιθανό να προκαλέσουν δερματίτιδα εξ επαφής, κνίδωση και άλλα εξανθήματα στις νεαρές κοπέλες.
Το υαλουρονικό οξύ, που με μανία επιλέγεται από τις ανήλικες, δεν προσφέρει κανένα όφελος σε αυτές τις ηλικίες, διότι δεν έχει παρουσιάσει ακόμη μείωση της φυσικής παραγωγής του, και στην καλύτερη περίπτωση τα οφέλη του περιορίζονται στην ενυδάτωση.
«Τα βερνίκια νυχιών, επίσης, περιέχουν συστατικά, όπως το τολουόλιο, τα οποία είναι τοξικά και θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια σειρά από προβλήματα στα παιδιά. Όσα περιέχουν φορμαλδεΰδη, μπορεί να γίνουν αιτία αλλεργιών, όπως δερματίτιδα εξ επαφής.
Όσον αφορά δε στα προϊόντα μακιγιάζ, όπως foundation, concealers, πούδρες και κραγιόν, μια μελέτη με στοιχεία από 200 και πλέον έρευνες, που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Earthjustice και του Πανεπιστημίου Κολούμπια διαπίστωσε ότι τα περισσότερα παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούν προϊόντα μακιγιάζ προσώπου και σώματος που μπορεί να περιέχουν καρκινογόνες ουσίες και άλλες τοξικές χημικές ουσίες, όπως μόλυβδο, αμίαντο, PFAS, φθαλικές ενώσεις και φορμαλδεΰδη, που έχουν επιπτώσεις στο δέρμα και γενικότερα στον οργανισμό.
Εξίσου επικίνδυνη είναι η χρήση προϊόντων μακιγιάζ από κορίτσια στην εφηβεία και παιδική ηλικία, καθώς μπορεί φράξουν τους πόρους και να οδηγήσουν σε ακμή και να προκαλέσουν αλλεργίες λόγω των αρωμάτων, συντηρητικών και μετάλλων που περιέχουν. Είναι δε πιθανή πηγή ιογενών λοιμώξεων, όπως ο έρπης, ή βακτηριακών λοιμώξεων όταν χρησιμοποιούνται από κοινού με τη μητέρα», καταλήγει ο δρ Στάμου.
