Οι καρδιακές αρρυθμίες αποτελούν ένα συχνό φαινόμενο που αφορά πολλούς ανθρώπους και ορίζεται ως η έλλειψη του φυσιολογικού ρυθμού της καρδιάς.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως η καρδιά λειτουργεί με ηλεκτρικά σήματα που παράγει η ίδια και πως οποιαδήποτε διαταραχή σε αυτήν τη διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε αρρυθμία.
Γενικότερα, οι αρρυθμίες ταξινομούνται σε βραδυαρρυθμίες (αριθμός σφύξεων/λεπτό κάτω από 50) και σε ταχυαρρυθμίες (αριθμός σφύξεων/λεπτό πάνω από 100).
Συχνότητα αρρυθμιών
«Οι αρρυθμίες εμφανίζονται σε ένα ποσοστό 1,5% έως 5% του γενικού πληθυσμού, ωστόσο δεν είναι όλες οι αρρυθμίες ίδιες, ούτε έχουν την ίδια σοβαρότητα. Αν και αφορούν όλες τις ηλικίες, είναι πιο συχνές στους ενήλικες μετά τα 30-40 έτη. Η πιο γνωστή αρρυθμία στους ενήλικες είναι η κολπική μαρμαρυγή, η οποία, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία», επισημαίνει ο Χαράλαμπος Κοσσυβάκης, Διευθυντής Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδότησης στο Metropolitan Hospital και συνεχίζει εξηγώντας τα συμπτώματα του κινδύνους και τη θεραπευτική αντιμετώπιση των αρρυθμιών:
Συμπτώματα
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάποιος μπορεί να έχει αρρυθμίες χωρίς να τις αντιλαμβάνεται, ενώ άλλες φορές μπορεί να αισθάνεται αρρυθμίες χωρίς αυτές να είναι παθολογικές. Η κολπική μαρμαρυγή είναι ένα παράδειγμα αρρυθμίας που μπορεί να είναι ασυμπτωματική. Σε αυτήν την περίπτωση, ο τακτικός προληπτικός έλεγχος, ειδικά μετά τα 60-65 έτη, είναι πολύ σημαντικός.
Τα συμπτώματα μιας αρρυθμίας ποικίλουν και περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα “φτερουγίσματος” στο στήθος
- Πόνο στο στήθος
- Ζάλη ή λιποθυμία
- Δύσπνοια
- Αίσθημα έντονης κόπωσης
Εάν κάποιος εμφανίσει τέτοια συμπτώματα, καλό είναι να επισκεφθεί έναν ειδικό καρδιολόγο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αρρυθμίες μπορεί να εμφανίζονται περιστασιακά και να σχετίζονται με καταστάσεις όπως το άγχος, η κατανάλωση καφεΐνης ή η αφυδάτωση.
Επικινδυνότητα των αρρυθμιών
Η επικινδυνότητα μιας αρρυθμίας εξαρτάται από το αν συνοδεύεται από κάποια υποκείμενη καρδιακή νόσο, όπως βαλβιδοπάθειες, στεφανιαία νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια, ή πρωτογενή ηλεκτρικά νοσήματα της καρδιάς. Οι πιο σοβαρές αρρυθμίες μπορεί να προκαλέσουν εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακή ανεπάρκεια, ή καρδιακή ανακοπή αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα και σωστά. Σε αντίθετη περίπτωση, χωρίς την παρουσία καρδιακού νοσήματος, η πλειονότητα των αρρυθμιών είναι καλοήθεις και δεν συνδυάζονται με κακή πρόγνωση.
Έλεγχος για αρρυθμίες
Ένας απλός τρόπος είναι η ψηλάφηση του σφυγμού. Αν οι παλμοί είναι ακανόνιστοι ή πολύ υψηλοί (πάνω από 90 ή κάτω από 60 σε κατάσταση ηρεμίας), είναι καλό να επισκεφθείτε έναν γιατρό. Επιπλέον, η χρήση φορητών συσκευών, όπως τα smartwatches, μπορεί να παρέχει χρήσιμες ενδείξεις για την ύπαρξη αρρυθμιών αλλά δεν αντικαθιστά την κλινική διάγνωση από ειδικό.
Παρόλο που η άσκηση είναι γενικά ευεργετική για την καρδιά, η υπερβολική καταπόνηση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αρρυθμιών, όπως η κολπική μαρμαρυγή. Αυτό παρατηρείται κυρίως σε αθλητές αντοχής, όπως οι μαραθωνοδρόμοι, γι’ αυτό είναι σημαντικό οι αθλητές να υποβάλλονται σε τακτικούς καρδιολογικούς ελέγχους, ιδιαίτερα αν έχουν οικογενειακό ιστορικό καρδιακών παθήσεων.
Διάγνωση και θεραπεία
Η διάγνωση μιας αρρυθμίας περιλαμβάνει εξετάσεις όπως:
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ)
- Υπέρηχος καρδιάς (Triplex)
- Δοκιμασία κόπωσης
- Holter ρυθμού για συνεχή καταγραφή της καρδιακής λειτουργίας
Η θεραπεία εξαρτάται από τον τύπο της αρρυθμίας και περιλαμβάνει:
- Αντιαρρυθμική φαρμακευτική αγωγή για την εξάλειψη ή μείωση των υποτροπών της αρρυθμίας
- Αντιπηκτική φαρμακευτική αγωγή σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή ή κολπικό πτερυγισμό και υψηλό κίνδυνο αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου
- Θεραπεία υποκείμενων παθήσεων όπως: η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η δυσλιπιδαιμία, η νοσογόνος παχυσαρκία
- Αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως η διακοπή του καπνίσματος, η αποφυγή καθιστικής ζωής, η μείωση του άγχους και η ισορροπημένη διατροφή
- Επεμβατικές θεραπείες, όπως η κατάλυση (ablation) ή η τοποθέτηση βηματοδότη
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να είναι αρκετές για τη διαχείριση της αρρυθμίας, ιδιαίτερα όταν συνδέεται με παράγοντες όπως το στρες ή η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Ωστόσο, όταν οι αρρυθμίες είναι πιο σοβαρές, απαιτείται πιο εξειδικευμένη παρέμβαση.
«Οι καρδιακές αρρυθμίες είναι συχνές και μπορεί να μην προκαλούν πάντα συμπτώματα. Ο τακτικός προληπτικός έλεγχος είναι σημαντικός, ειδικά για τα άτομα υψηλού κινδύνου. Εάν εμφανιστούν ύποπτα συμπτώματα, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία από ειδικό καρδιολόγο είναι καθοριστικής σημασίας για την υγεία της καρδιάς. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, η προσοχή σε προειδοποιητικά σημάδια και η έγκαιρη παρέμβαση μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη διατήρηση της καρδιακής υγείας», καταλήγει ο κ. Κοσσυβάκης.
