Οι χριστουγεννιάτικες κάλτσες αποτελούν ένα ακόμη χαρακτηριστικό έθιμο της πιο μαγικής εποχής του χρόνου.
Αρκετά παιδιά σε κάθε γωνιά του κόσμου διατηρούν αυτή την παράδοση της χριστουγεννιάτικης κάλτσας μέχρι και σήμερα.
Πρόκειται για τις κάλτσες που ο Άγιος Βασίλης αφήνει τα δώρα για τα παιδιά, και συνήθως τις κρεμάμε κοντά στο τζάκι, ωστόσο, στα σύγχρονα σπίτια τις τοποθετούμε στη βάση του χριστουγεννιάτικου δένδρου, δίπλα στη φάτνη ή στην εξώπορτα.
Σύμφωνα με την παράδοση, τα παιδιά που δεν ήταν φρόνιμα καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, βρίσκουν μόνο ένα κομμάτι κάρβουνο μέσα στην κάλτσα τους.
Ποια είναι, όμως, η ιστορία του συγκεκριμένου εθίμου; Σύμφωνα με τη «βόρεια» χριστιανική παράδοση, όλα ξεκίνησαν σ’ένα σπίτι ενός πατέρα με τρεις κόρες που πρόσφατα είχαν χάσει τη μητέρα τους. Οι δουλειές του πατέρα δεν πήγαιναν καλά και η οικογένεια αναγκάστηκε να μετακομίσει σ’ ένα παλιό και μικρότερο σπίτι. Όταν όμως οι κόρες έφθασαν σε ηλικία γάμου, ο πατέρας έπεσε σε απόγνωση, καθώς δεν είχε την δυνατότητα να τους δώσει προίκα.
Ο Αϊ Βασίλης όμως που γνώριζε τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε η άπορη οικογένεια, αποφάσισε να την βοηθήσει έμπρακτα. Έτσι, όταν η οικογένεια έπεσε για ύπνο, ο Αϊ Βασίλης τοποθέτησε από ένα πουγκί με χρυσό στις κάλτσες των κοριτσιών που είχαν βάλει κοντά στο τζάκι με άλλα ρούχα για να στεγνώσουν. Το επόμενο πρωί οι κοπέλες βρήκαν με μεγάλη έκπληξη τα δώρα του Αϊ Βασίλη και η ζωή τους άλλαξε άρδην.
Η ιστορία αυτή προέρχεται από την λαογραφική παράδοση σχετικά με την ζωή του Αγίου Νικολάου, ο οποίος μετετράπη στον χαρακτήρα του Αϊ Βασίλη στην δυτική παράδοση.
Σήμερα, τα εμπορικά καταστήματα διαθέτουν χριστουγεννιάτικες κάλτσες σε διάφορα μεγέθη και σχέδια που έχουν διακοσμητικό χαρακτήρα και ενισχύουν την γιορτινή ατμόσφαιρα.
Δεν είναι, όμως, λίγες οι οικογένειες που συνηθίζουν να φτιάχνουν από μόνες τους τις χριστουγεννιάτικες κάλτσες και να γράφουν επάνω το όνομα του κάθε μέλους, προκειμένου να γνωρίζει ο Άγιος Βασίλης σε ποιον ανήκει η κάθε κάλτσα.
Στην Ολλανδία τα παιδιά γεμίζουν τις κάλτσες τους με άχυρα και καρότα για τα ελάφια του Άγιου Βασίλη. Παράλληλα, στην Ουγγαρία γυαλίζουν τα παπούτσια τους πριν τα βάλουν δίπλα στην πόρτα ή στο περβάζι του παραθύρου. Επίσης, στην Ιταλία, τα παιδιά αφήνουν τα παπούτσια τους έξω από το σπίτι την παραμονή των Θεοφανίων (5 Ιανουαρίου) για να τα βρει η καλή μάγισσα, Μπεφάνα, ενώ στο Πουέρτο Ρίκο βάζουν γρασίδι και λουλούδια σε μικρά κουτάκια και τα τοποθετούν κάτω από τα κρεβάτια τους για τις καμήλες των τριών Μάγων.
