Οι ιρανικές αρχές εκτέλεσαν τουλάχιστον 31 γυναίκες το 2024, σύμφωνα με την Iran Human Rights, αριθμό ρεκόρ από το 2008 που αυτή η μη κυβερνητική οργάνωση άρχισε να καταγράφει την εφαρμογή της θανατικής ποινής στην Ισλαμική Δημοκρατία.
«Οι εκτελέσεις γυναικών στο Ιράν αποκαλύπτουν το βάναυσο και απάνθρωπο χαρακτήρα της θανατικής ποινής και καταδεικνύουν σε ποιο βαθμό οι διακρίσεις και η ανισότητα μεταξύ των φύλων είναι ριζωμένες στο (ιρανικό) δικαστικό σύστημα», δήλωσε ο διευθυντής της IHR Μαχμούντ Αμιρί-Μογαντάμ.
Η IHR, η έδρα της οποίας βρίσκεται στη Νορβηγία, έχει καταγράψει συνολικά 241 εκτελέσεις γυναικών από το 2010 ως το 2024, από τις οποίες 114 για φόνο και 107 για υποθέσεις ναρκωτικών. «Πολυάριθμες γυναίκες που εκτελέσθηκαν για φόνο ήταν θύματα οικογενειακής βίας ή σεξουαλικής κακοποίησης και είχαν δράσει από απελπισία», υπογράμμισε η IHR.
Ο ισλαμικός νόμος της ανταπόδοσης (νόμος του αντιπεπονθότος), ο οποίος εφαρμόζεται στο Ιράν, προβλέπει πως ένας φόνος πρέπει να τιμωρείται με την απώλεια μιας άλλης ζωής, εκτός αν η οικογένεια του θύματος συγχωρήσει ή αποδεχθεί χρηματική αποζημίωση. Ο κανόνας αυτός σημαίνει ότι «το ιρανικό δικαστικό σύστημα σπάνια θεωρεί ελαφρυντικό την ενδοοικογενειακή βία», σύμφωνα με την Iran Human Rights.
Η IHR επικαλείται την περίπτωση της Ζαχρά Εσμαϊλί, η οποία είχε εξαναγκαστεί να παντρευτεί το γείτονά της, υπάλληλο στο υπουργείο Πληροφοριών, αφού είχε μείνει έγκυος ως αποτέλεσμα βιασμού. Η γυναίκα αυτή κατηγορήθηκε ότι σκότωσε το 2007 το σύζυγό της, ο οποίος ήταν βίαιος σε βάρος της ίδιας και των παιδιών της. «Η οικογένεια του συζύγου επέμεινε να εφαρμοσθεί ο νόμος της ανταπόδοσης, με την πεθερά της να αναλαμβάνει προσωπικά την εκτέλεση το 2021. Ο δικηγόρος της αποκάλυψε στη συνέχεια ότι η Ζαχρά Εσμαϊλί υπέστη καρδιακή προσβολή όταν είδε μια ομάδα ανδρών να εκτελούνται μπροστά της. Εντούτοις απαγχόνισαν το άψυχο σώμα της», σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση.
Μία από τις πιο πολύκροτες υποθέσεις ήταν ο απαγχονισμός, τον Οκτώβριο 2014, της Ρεϊχανέ Τζαμπαρί, 26 ετών, η οποία κρίθηκε ένοχη για το φόνο ενός πρώην πράκτορα των υπηρεσιών πληροφοριών ο οποίος, σύμφωνα με την ίδια, είχε επιχειρήσει να της επιτεθεί σεξουαλικά. Η νεαρή γυναίκα δήλωσε ότι την υπέβαλαν σε βασανιστήρια για να της αποσπάσουν ομολογίες. Η οικογένεια του θύματος επέμεινε να εκτελεσθεί επειδή υποστήριζε πως ενήργησε ευρισκόμενη σε νόμιμη άμυνα. Η περίπτωσή της έγινε το θέμα ενός ντοκιμαντέρ με τίτλο «Επτά χειμώνες στην Τεχεράνη», που παρουσιάσθηκε το 2023 στο κινηματογραφικό φεστιβάλ του Βερολίνου.
Οι υποστηρικτές των ανθρώπινων δικαιωμάτων εκφράζουν εν γένει την ανησυχία τους για τον αυξανόμενο αριθμό εκτελέσεων στο Ιράν, υποψιαζόμενοι ότι οι ισλαμικές αρχές χρησιμοποιούν την εσχάτη των ποινών για να ενσταλάξουν το φόβο στην κοινωνία, ιδιαίτερα μετά τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας του 2022-2023.
