Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (UPFs) έχουν προκαλέσει ανησυχία στους ειδικούς για τις πιθανές επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία, αλλά τώρα οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι μπορούν επίσης να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται το σώμα μας, ιδίως το σαγόνι μας.
Αρκετές μελέτες που βασίζονται σε μετρήσεις κρανίων ατόμων από διαφορετικούς πληθυσμούς έχουν αποκαλύψει ότι το σχήμα της ανθρώπινης γνάθου σχετίζεται με τη διατροφή. Οι πληθυσμοί που βασίζονται στη γεωργία βρέθηκε ότι έχουν διαφορετικό σχήμα σαγονιού, συνήθως μικρότερο, σε σχέση με τους κυνηγούς-συλλέκτες. Οι ερευνητές έχουν βρει επίσης διαφορές στο μέγεθος και το σχήμα των σαγονιών όσων έζησαν πριν και μετά την εκβιομηχάνιση, μια εποχή που οι άνθρωποι άρχισαν να βασίζονται περισσότερο στα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Ενώ τα δόντια έχουν επίσης μικρύνει με την πάροδο του χρόνου, οι ειδικοί λένε ότι το μέγεθος των οστών της γνάθου έχει μειωθεί σε μεγαλύτερο βαθμό. Και συμπληρώνουν ότι αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί πολλοί άνθρωποι σήμερα εμφανίζουν οδοντική υπερανάπτυξη, στραβά δόντια ή μη ευθυγραμμισμένο δάγκωμα.
Γιατί δεν αναπτύσσονται τα σαγόνια
Μία θεωρία γι’ αυτό είναι ότι η κατανάλωση σκληρών τροφών, όπως τα ωμά λαχανικά και το κρέας, απαιτεί μεγαλύτερη δύναμη δαγκώματος – έρευνες σε ζώα διαπίστωσαν ότι η πιο έντονη μάσηση διεγείρει την ανάπτυξη του σαγονιού, αναφέρει ο Guardian.
Αντίθετα, τα υπερπεξεργασμένα τρόφιμα είναι συχνά πολύ μαλακά, και ορισμένοι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη μικρότερων γνάθων στα παιδιά.
«Η ισχυρότερη τρέχουσα θεωρία σχετικά με το γιατί οι γνάθοι έχουν συρρικνωθεί τόσο γρήγορα είναι ότι ταΐζουμε τα παιδιά μας παιδικές τροφές σχεδόν για όλη τους τη ζωή. Έτσι, απλά δεν αναπτύσσουν τους μύες του σαγονιού ή το μέγεθός του. Είναι ένα ακόμη σημάδι του πώς οι δυτικές χώρες έχουν υποκύψει σε αυτό το κύμα μαλακών, υπερεπεξεργασμένων τροφίμων που είναι πλέον η κύρια διατροφή των παιδιών», σημειώνει ο επιδημιολόγος καθηγητής Τιμ Σπέκτορ.
Ζήτημα γενετικής ή διατροφής;
H Δρ. Κάρολαϊν Ράντο, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιοαρχαιολογίας και ιατροδικαστικής ανθρωπολογίας στο University College London, επισημαίνει ότι υπάρχει μια συνεχιζόμενη συζήτηση σχετικά με το αν η αλλαγή στο σχήμα των γνάθων ήταν μια εξελικτική αλλαγή ή απλώς μια αντίδραση σε μια περιβαλλοντική αλλαγή.
«Προφανώς, οι ανθρωπολόγοι και οι αρχαιολόγοι μπορούν να εξετάσουν μακροπρόθεσμες αλλαγές, ενώ οι ορθοδοντικοί εξετάζουν μόνο αυτό που βλέπουν στην κλινική τους πρακτική», λέει. «Μπορεί το μικρό μέγεθος των δοντιών να είναι περισσότερο ζήτημα εξέλιξης, περισσότερο ζήτημα γενετικής, αλλά το μικρό μέγεθος της γνάθου φαίνεται να σχετίζεται περισσότερο με το περιβάλλον μας, που είναι η τροφή».
