Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο δεν φέρνει μόνο αλλαγές στις πολιτικές εντός των ΗΠΑ αλλά ανατρέπει και τα δεδομένα σε σχέση με τις διεθνείς εξελίξεις και ειδικά σε ό,τι αφορά το μέτωπο της Ουκρανίας, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Μόσχας.
Η ιδέα του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν που αποκλείστηκε ως ανέφικτη και πολύ επικίνδυνη για δυτικές δυνάμεις στην Ουκρανία κερδίζει έδαφος ένα χρόνο αργότερα, την ώρα που η Ρωσία απορρίπτει την ιδέα για ειρηνευτικά στρατεύματα σε περίπτωση που επιτευχθεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, λέγοντας πως μία τέτοια κίνηση θα διακινδύνευε να προκαλέσει «ανεξέλεγκτη κλιμάκωση».
Η αλήθεια είναι ότι οι εξελίξεις τρέχουν και στο τραπέζι βρίσκεται ήδη το πώς τα δυτικά στρατεύματα, ειδικά οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διατήρηση της εκεχειρίας που ο Τραμπ ελπίζει συμφωνήσει με τη Μόσχα. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας είπε ότι εάν η Ευρώπη είναι σοβαρή για την παροχή αποτελεσματικού αποτρεπτικού μηχανισμού, θα χρειαστούν 200.000 στρατιώτες, στο «ελάχιστο».
Πόσο ρεαλιστικοί είναι οι αριθμοί του Ζελένσκι;
Ο απερχόμενος καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς ήταν σθεναρά αντίθετος στην ανάπτυξη γερμανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία. Ο Φρίντριχ Μερτς, ο ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών που είναι πιθανό να γίνει καγκελάριος μετά τις εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου, έχει εκφράσει την υποστήριξή του στην Ουκρανία, αλλά δεν έχει υποστηρίξει ρητά την ιδέα της ανάπτυξης στρατευμάτων, όπως αναφέρουν οι Financial Times.
Η αποστολή θα είχε τρεις στόχους: να καθησυχάσει την Ουκρανία ότι έχει τη δυτική υποστήριξη. Να αποτρέψει τη Ρωσία από το να επιτεθεί ξανά. Τέλος να δείξουν στις ΗΠΑ ότι η Ευρώπη έχει δεσμευτεί να εγγυηθεί την ασφάλεια της Ουκρανίας.
Για τα ευρωπαϊκά κράτη που δεν διαθέτουν κεφάλαιο, η ανάπτυξη στρατευμάτων μπορεί να είναι μια πιο εφικτή εναλλακτική λύση από την επ’ αόριστον παροχή στην Ουκρανία με στρατιωτική βοήθεια δισεκατομμυρίων ευρώ.
Πώς μπορεί να μοιάζει η ανάπτυξη;
Η δύναμη θα πρέπει να είναι «αρκετά ισχυρή ώστε να μην είναι ένας εύκολος στόχος που η Ρωσία θα μπορούσε να δοκιμάσει αμέσως και αρκετά μεγάλη ώστε να μην χρειάζεται άμεση ενίσχυση και να μην θεωρείται ως μια δέσμευση από το ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Καμίγ Γκραντ, πρώην ανώτερος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ τώρα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
Μια τέτοια δύναμη θα μπορούσε συνολικά να είναι 40.000 στρατιώτες, εκτιμά ο Γκραντ και πιθανότατα θα σχηματιζόταν υπό συνασπισμό με επικεφαλής το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και την Ολλανδία, με συνεισφορές από τις χώρες της Βαλτικής και τις Σκανδιναβικές χώρες.
Ο ρόλος του ΝΑΤΟ θα περιοριστεί σκόπιμα στο ελάχιστο για να περιοριστεί ο κίνδυνος κλιμάκωσης με τη Ρωσία.
Υπάρχει προηγούμενο για μια τέτοια ειρηνευτική δύναμη;
Ναι — αν και αυτή δεν θα ήταν μια παραδοσιακή ειρηνευτική επιχείρηση όπως οι κυανόκρανοι του ΟΗΕ, οι οποίοι μπορούν να παρακολουθούν τις εκεχειρίες, να μετρούν οβίδες και άλλες παραβιάσεις, αλλά δεν έχουν άδεια να χρησιμοποιούν θανατηφόρα βία και πρέπει να παραμείνουν ουδέτεροι.
Τα ευρωπαϊκά στρατεύματα προφανώς θα ήταν στο πλευρό της Ουκρανίας. Ωστόσο, δεν θα πολεμούσαν στην πρώτη γραμμή. Ως εκ τούτου, θα αποτελούσαν μια «δύναμη σταθεροποίησης» ή μια «δύναμη αποτροπής» αντί για μια πλήρως ουδέτερη «ειρηνευτική» δύναμη.
Ένα μοντέλο είναι η Νότια Κορέα, η οποία έχει μια αξιόλογη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ. Μια άλλη είναι η KFOR, η υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ «επιχείρηση υποστήριξης της ειρήνης» στο Κοσσυφοπέδιο.
Η KFOR έχει υποστεί πολλές απώλειες από τη σερβική πλευρά από τότε που αναπτύχθηκε το 1999. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το ΝΑΤΟ βρισκόταν σε «πόλεμο» με τη Σερβία. Παρόμοια λογική θα μπορούσε να έχει και η σταθεροποιητική δύναμη στην Ουκρανία σε περίπτωση που αντιμετωπίσει μια ρωσική επίθεση.
Ενδεχομένως όχι. Η ίδια η ιδέα βασίζεται στην ύπαρξη μιας αξιοπρεπούς ειρηνευτικής διευθέτησης με τη Ρωσία που επιτρέπει στην Ουκρανία να διατηρήσει την κυριαρχία της, να ελέγχει το έδαφός της, να διατηρήσει τον στρατό της και να παραμείνει μια δημοκρατία με την οποία η Δύση είναι πρόθυμη να συνεργαστεί.
Η Ρωσία μπορεί να μην συμφωνήσει ποτέ σε αυτό. Η Μόσχα μπορεί επίσης να σπάσει οποιαδήποτε συμφωνία υπογράψει, όπως έκανε όταν εισέβαλε στην Ουκρανία το 2022, κατά παράβαση των συμφωνιών του Μινσκ που υπέγραψε μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και το 2015.
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι λένε συχνά ότι ο απώτερος στόχος τους είναι να οικοδομήσουν μια «ισχυρότερη Ουκρανία», η οποία, σύμφωνα με έναν δυτικό αξιωματούχο, θα είναι «σε θέση να συνεχίσει να επιβάλλει βαρύ κόστος στη Ρωσία, να σταματήσει την πρόοδο των ρωσικών στρατευμάτων και. . . να το διατηρήσουμε για όσο διάστημα είναι απαραίτητο από άποψη υλικού, ανθρώπινου δυναμικού και οικονομικών».
Αλλά η Ευρώπη μπορεί να διστάζει να στείλει στρατεύματα σε έναν «θερμό πόλεμο» από φόβο κλιμάκωσης της σύγκρουσης με τη Ρωσία. Ακόμα κι αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφασίσουν να στείλουν στρατεύματα, τα κοινοβούλια και οι ψηφοφόροι τους μπορεί να διαφωνήσουν. Οι ΗΠΑ ενδέχεται επίσης να αρνηθούν να παράσχουν την υλικοτεχνική υποστήριξη που θα χρειαζόταν η επιχείρηση.
Ωστόσο, οι κίνδυνοι της αποστολής στρατευμάτων μπορεί να είναι ωχροί σε σύγκριση με αυτούς της αδράνειας. Όπως είπε ο Στάρμερ κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Κίεβο: «Δεν πρόκειται μόνο για την κυριαρχία της Ουκρανίας. Εάν η Ρωσία πετύχει το στόχο της με την επιθετικότητά της, θα μας επηρεάσει όλους για πολύ καιρό».
Η αντίδραση της Ρωσίας
Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε πως η ιδέα είναι εντελώς απαράδεκτη για τη Ρωσία.
Σε συνέντευξη Τύπου, αναφέρθηκε σε πρόσφατες δηλώσεις του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ και του Γερμανού υπουργού Άμυνας Μπόρις Πιστόριους σχετικά με το ενδεχόμενο οι χώρες τους να συνεισφέρουν στρατεύματα σε μια ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία.
Την ίδια στιγμή η Ρωσία λέει πως είναι ανοικτή σε διάλογο με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, που έχει πει ότι σκοπεύει να οδηγήσει σύντομα σε ένα τέλος τον πόλεμο.
