Η αποχώρηση των Ουκρανών που χάρισε στη Ρωσία την πιο σημαντική νίκη εδώ και μήνες ήταν ταχεία και αδίστακτη.
«Αφήστε τους 300 (τραυματίες)», φέρεται να διατάχθηκε ένας στρατιώτης, «και κάψτε τα πάντα» γράφει το CNNi.
Ώρες αφότου τα ρωσικά στρατεύματα ύψωσαν τις σημαίες τους στην πόλη αποκαλύφθηκε η τρομακτική ιστορία για αρκετούς τραυματισμένους στρατιώτες που δεν κατάφεραν να διαφύγουν – και αργότερα σκοτώθηκαν καθώς τα ρωσικά στρατεύματα έφτασαν στις θέσεις τους.
Οι Ουκρανοί στρατιώτες ήταν μέλη της 110ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας οι οποίοι ήταν σε μια θέση γνωστή ως Ζενίτ. Καθώς οι Ρώσοι προέλαυναν στην Αβντιίβκα το Ζενίτ δέχθηκε σφοδρή επίθεση.
Οι στρατιώτες που βρίσκονταν εκεί έκαναν απέλπιδες προσπάθειες να εγκαταλείψουν την πόλη σύμφωνα με τον Βίκτορ Μπίλιακ έναν από τους στρατιώτες εκεί. Σε ένα μήνυμα μέσω Instagram περιέγραψε τον επικίνδυνο δρόμο που τους περίμενε.
«Υπήρχε μηδενική ορατότητα έξω. Ήταν θέμα επιβίωσης. Ένα χιλιόμετρο σε όλο το πεδίο. Ένα μάτσο τυφλά γατάκια καθοδηγούμενα από ένα drone. Εχθρικό πυροβολικό. Ο δρόμος προς την Αβντιίβκα γεμάτος με ουκρανικά πτώματα», έγραψε.
Ένας από τους επικεφαλής τον ενημέρωσε μέσω ασυρμάτου ότι οι τραυματίες δεν θα εκκενωθούν.
«Η απελπισία τους, η καταδίκη τους. Θα μείνει πάντα μαζί μας. Οι πιο θαρραλέοι είναι αυτοί που πεθαίνουν», είπε.
Η Αβντιίβκα ήταν στην πρώτη γραμμή του μετώπου από τότε που οι αυτονομιστές υπέρ της Μόσχας κατέλαβαν μεγάλα τμήματα της περιοχής του Ντονμπάς, συμπεριλαμβανομένης της κοντινής πόλης Ντονέτσκ, το 2014. Τα χρόνια των μαχών μετέτρεψαν την πόλη σε ένα βαριά οχυρωμένο οχυρό, με οχυρώσεις που δημιουργήθηκαν τα τελευταία οκτώ χρόνια.
Αλλά με τον στρατό της Ουκρανίας να βρίσκεται υπό πίεση σε διάφορα σημεία της πρώτης γραμμής και να αντιμετωπίζει ελλείψεις σε πυρομαχικά και ανθρώπινο δυναμικό, ο ρωσικός στρατός μπορεί να διαισθάνθηκε ένα παράθυρο ευκαιρίας. Σφυροκόπησε την περιοχή με αεροπορικές επιδρομές και πυροβολικό προτού κλιμακώσει τις επιθέσεις.
Οι ουκρανικές δυνάμεις έλαβαν την απόφαση το Σαββατοκύριακο να εγκαταλείψουν την πόλη, παραδίδοντας στη Ρωσία την πιο σημαντική νίκη της από τότε που κατέλαβε την πόλη Μπαχμούτ πέρυσι.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η απόφαση για την υποχώρηση ελήφθη για να «σώσουμε τις ζωές των στρατιωτών μας».
Μεταξύ των παγιδευμένων και περικυκλωμένων ήταν ένας 30χρονος κατώτερος λοχίας και γιατρός μάχης από την περιοχή του Ντνιπροπετρόφσκ, ο Ιβάν Ζιτνίκ, με το διακριτικό κλήσης «Τζάνγκο». Πολεμούσε στην Αβντίεβκα για σχεδόν δύο χρόνια, όπως και η 110η Ταξιαρχία.
Ήταν βαριά τραυματισμένος και δεν μπορούσε να κινηθεί.
Την Πέμπτη, κατάφερε να επικοινωνήσει με την αδελφή του Κατερίνα και άλλα μέλη της οικογένειάς του σε μια συγκινητική βιντεοκλήση, μια κλήση που έκτοτε έλαβε ευρεία κάλυψη στα ουκρανικά και κοινωνικά μέσα ενημέρωσης.
Η Κατερίνα ρωτά τον αδελφό της: «Λοιπόν, τι, δεν … δεν έρχεται κανείς; Είναι και οι συνάδελφοί σου ή είσαι μόνος σου;».
Ο Ζιτνίκ απάντησε: «Όλοι έφυγαν, όλοι υποχώρησαν. Μας είπαν ότι θα μας έπαιρνε ένα αυτοκίνητο. Έχω δύο σπασμένα πόδια, θραύσματα στην πλάτη μου. Δεν μπορώ να κάνω τίποτα …
Είπε ότι υπήρχαν μισή ντουζίνα στρατιώτες στη θέση της Ζενίτ, τέσσερις από τους οποίους, δεν μπορούσαν να περπατήσουν.
Η Κατερίνα απαντά: «Δεν ξέρω πώς να … ποιον να καλέσω», είπε κλαίγοντας. «Δεν μπορώ να καταλάβω. Ποιος θα σε πάρει»; Κανείς δεν το έκανε.
Ουκρανοί δημοσιογράφοι που συνεργάζονται με το Slidstvo.info μίλησαν αργότερα με συγγενείς τριών από τους Ουκρανούς που έμειναν τραυματισμένοι στη θέση.
Η Κατερίνα είπε στο Slidstvo.info: «Περίμεναν το όχημα για μιάμιση ημέρα. Και όταν συνειδητοποίησαν ότι κανείς δεν ερχόταν να τους παραλάβει, άρχισαν να τηλεφωνούν σε όλους. Όταν μου τηλεφώνησε ο Ιβάν, πονούσε τόσο πολύ, του είχαν δώσει ό,τι τους είχε απομείνει, αλλά τους είχαν τελειώσει τα φάρμακα και τα τρόφιμα».
Αργότερα την Πέμπτη, ένας άλλος συγγενής κατάφερε να επικοινωνήσει με το Ζιτνίκ μέσω βιντεοσύνδεσης, σύμφωνα με την Κατερίνα.
«Ο αδελφός μου είπε ότι η διοίκηση είχε συμφωνήσει ότι οι Ρώσοι θα τους έβγαζαν έξω, επειδή οι άνδρες μας δεν θα έφταναν σε αυτούς», είπε η Κατερίνα. Καθώς μιλούσαν, είπε, το βίντεο έδειχνε ρωσικά στρατεύματα να εισέρχονται στη θέση όπου οι άνδρες είχαν παγιδευτεί. Το CNNi δεν έχει δει αυτό το βίντεο.
Ένας άλλος από τους στρατιώτες που παγιδεύτηκαν στο Ζενίτ ήταν ο Αντρίι Ντουμπνίτσκι. Η σύζυγός του Λιουντμίλα δήλωσε στο Slidstvo.info: «Μιλήσαμε στις 10 το πρωί (την Πέμπτη). Είχε τραυματιστεί στη βουβωνική χώρα, προσπαθούσε να αστειευτεί, άρχισε να κλαίει. Μετά στείλαμε μήνυμα …». «Το τελευταίο μήνυμα ήταν στις 12:00 ότι θα συλληφθεί», είπε.
«Μαμά, είμαι πολεμιστής»
Την Παρασκευή, ένα βίντεο αναρτήθηκε από έναν Ρώσο στρατιωτικό μπλόγκερ που έδειχνε τις σορούς αρκετών από τους στρατιώτες. Το βίντεο έφερε το έμβλημα της 1ης σλαβικής ταξιαρχίας του ρωσικού στρατού, η οποία είχε εισέλθει στην περιοχή Ζενίτ στα νότια της Αβντιίβκα δύο ημέρες νωρίτερα.
Το κείμενο στο βίντεο αναφέρει ότι τραβήχτηκε την Παρασκευή στην Αβντιίβκα σε μια «εγκατάσταση στρατιωτικής μονάδας». Αναφέρεται στα ουκρανικά στρατεύματα που βρίσκονται εκεί ως Ναζί και λέει «μόνο ο θάνατος σας περιμένει στη γη μας».
Η Κατερίνα αναγνώρισε το πτώμα του αδελφού της από τα ρούχα του και από το μπουκάλι νερό που κρατούσε όταν οι Ρώσοι τους πήραν από τη θέση Ζενίτ.
Ο Μπίλιακ, ο στρατιώτης που ανέβασε το μήνυμα στο Instagram, αναγνώρισε τον Αντρίι Ντουμπνίτσκι επειδή είχε ένα τατουάζ σε σχήμα σταυρού στο χέρι του.
Το ίδιο και η σύζυγος του Λιουντμίλα, η οποία βρήκε το βίντεο αργά το βράδυ. «Στις 10:30 μ.μ. βρήκα αυτό το βίντεο, τον αναγνώρισα από το τατουάζ του», δήλωσε.
«Τον κάλεσαν στις 8 Μαρτίου 2022 και από τότε βρισκόταν συνεχώς στην Αβντιίβκα… Η κόρη μου ήταν τεσσάρων μηνών όταν εστάλη στο μέτωπο», δήλωσε στο Slidstvo.info.
Η μητέρα ενός άλλου στρατιώτη έκανε την ίδια τρομακτική ανακάλυψη.
Ο Χεορχίι Παβλόφ, με κωδικό κλήσης «Πάντα», ήταν στρατιώτης με σύμβαση από το 2015 και υπηρετούσε στη θέση Ζενίτ τον τελευταίο χρόνο, σύμφωνα με τη μητέρα του Ίνα.
«Περίμεναν τρεις ημέρες για ένα αυτοκίνητο (εκκένωσης)», είπε η ίδια.
«Στις 14 του μήνα τραυματίστηκε, είχε τραύματα από θραύσματα, στην πλάτη του… Τον παρακάλεσα πολύ, γιε μου, παραδώσου, σε χρειάζομαι ζωντανό – έχει ένα μικρό παιδί, πέντε ετών» αφηγήθηκε η Ίνα στο Slidstvo.info. «Μαμά, είμαι πολεμιστής», της απάντησε.
«Θα ήθελα να πιστεύω ότι είναι ζωντανοί. Το μόνο πράγμα που θέλω τώρα είναι να βρω τον γιο μου», δήλωσε την Παρασκευή. Λίγες ώρες αργότερα αναγνώρισε το πτώμα του γιου της στο ίδιο ρωσικό βίντεο.
Η 110η Ταξιαρχία δήλωσε στο CNNi ότι δεν μπορούσε να επαληθεύσει καμία λεπτομέρεια του περιστατικού και προσπαθούσε να ελέγξει τι είχε συμβεί.
Ο γνωστός Ουκρανός στρατιωτικός μπλόγκερ, ο Γιουριί Μπουτούσοφ δημοσίευσε τα ονόματα και των έξι στρατιωτών που έμειναν πίσω στη θέση Ζενίτ.
«Αυτοί οι τραυματίες δεν μπορούσαν να μετακινηθούν μόνοι τους και δεν υπήρχαν διαθέσιμα οχήματα εκκένωσης για να τους μεταφέρουν. Λόγω της πλήρους περικύκλωσης του Ζενίτ, κανένα όχημα δεν μπορούσε να περάσει για εκκένωση», δήλωσε.
Δεν είναι γνωστό πώς πέθαναν οι στρατιώτες, αλλά ο Μπουτούσοφ υποστηρίζει ότι ο ρωσικός στρατός «εκτέλεσε τους αβοήθητους άοπλους τραυματίες, οι οποίοι ήταν αιχμάλωτοι και δεν μπορούσαν να κινηθούν».
Η Γενική Εισαγγελία της Ουκρανίας δήλωσε ότι έχει ξεκινήσει έρευνα για «παραβίαση των νόμων και των εθίμων του πολέμου, σε συνδυασμό με φόνο εκ προμελέτης» στην περίπτωση των τραυματισμένων στρατιωτών.
Τι αναφέρουν οι Ουκρανοί
Σε ανακοίνωσή της που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα, η 110η ξεχωριστή μηχανοκίνητη ταξιαρχία ανέφερε ότι προσπάθησε να διαπραγματευτεί με τις ρωσικές δυνάμεις για την απομάκρυνση των τραυματιών από τη θέση Ζενίτ, αφού είχε περικυκλωθεί πλήρως.
«Συμφώνησαν να εκκενώσουν τους τραυματίες μας και να τους παράσχουν βοήθεια και στη συνέχεια να τους ανταλλάξουν (με άλλους αιχμαλώτους πολέμου). Οι στρατιώτες μας διατάχθηκαν να σώσουν τη ζωή τους», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Η ταξιαρχία έμαθε αργότερα ότι οι στρατιώτες της σκοτώθηκαν από το βίντεο που έδωσαν στη δημοσιότητα οι ρωσικές δυνάμεις. «Ο πόλεμος είναι σκληρός και πολεμάμε για την ελευθερία με υψηλό τίμημα», ανέφερε.
By Tim Lister, Maria Kostenko and Victoria Butenko, CNN