Συγκλονισμένο είναι το πανελλήνιο από τον τραγικό θάνατο του 3χρονου Άγγελου λόγω της άγριας κακοποίησης που υπέστη από την 26χρονη μητέρα του και τον 44χρονο σύντροφό της στο Ηράκλειο, αλλά και από την απόφαση της γιαγιάς του για μεταμόσχευση των οργάνων του παιδιού.
Μάλιστα, το βράδυ της Τρίτης (04.02.2025), ολοκληρώθηκε η μεταμόσχευση των νεφρών του σε έναν 37χρονο ασθενή στη Θεσσαλονίκη.
Πώς μπορεί όμως να γίνεται μεταμόσχευση οργάνων από ένα παιδί σε έναν ενήλικα; Και πόσο συχνές είναι αυτού του είδους οι μεταμοσχεύσεις;
Η μεταμόσχευση οργάνων με δότες παιδιά είναι ένα αφόρητα δύσκολο θέμα, διότι η απώλεια κάθε παιδιού και μωρού είναι τραγωδία. Η δε απόφαση για να γίνει η δωρεά, μοιάζει αβάσταχτη. Αυτός είναι και ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους δεν συμβαίνει συχνά.
Στις ΗΠΑ, λ.χ., το 2023 υπήρξαν σχεδόν 900 παιδιατρικοί δότες και 1.900 παιδάκια που έκαναν μεταμόσχευση οργάνων. Ωστόσο ο συνολικός αριθμός των μεταμοσχεύσεων ξεπέρασε τις 46.000. Επομένως, από παιδάκια προήλθε λίγο περισσότερο από το 4% των μοσχευμάτων.
Η ηλικία των παιδιατρικών δοτών κυμαινόταν από νεογέννητα έως 17 ετών. Οι περισσότεροι ήταν 11 έως 17 ετών. Ωστόσο 99 από τους δότες ήταν κάτω των 12 μηνών. Στη λίστα αναμονής για ένα μόσχευμα, εξ άλλου, βρίσκονται περισσότερα από 2.100 παιδιά. Και πάνω από 500 από αυτά έχουν ηλικία μεταξύ 1 και 5 ετών.
Το μέγεθος του σώματος και του οργάνου που πρόκειται να μεταμοσχευθεί παίζουν ρόλο στη μεταμόσχευση. Γι’ αυτό τον λόγο τα πολύ μικρά παιδιά συνήθως λαμβάνουν μοσχεύματα από άλλα παιδάκια. Ωστόσο τα μεγαλύτερα παιδάκια και οι ενήλικες συχνά μπορούν να «μοιραστούν» όργανα.
Στην πραγματικότητα, τα παιδιά-δότες μπορούν να σώσουν τις ζωές των ενηλίκων. Και αυτό, διότι ορισμένα όργανα όπως το ήπαρ και οι νεφροί αναπτύσσονται πολύ γρήγορα όταν μεταμοσχευθούν. Σε ακόμα σπανιότερες περιπτώσεις, δε, λαμβάνονται όργανα ακόμα και από νεογέννητα βρέφη που πεθαίνουν στη διάρκεια ή λίγες ημέρες μετά τον τοκετό.
Νιώθουν ανακούφιση
«Ο θάνατος ενός παιδιού είναι πάντοτε μία τραγωδία. Πολλές οικογένειες όμως αισθάνονται ότι η δωρεά των οργάνων δίνει, κατά κάποιον τρόπο, «νόημα» στην απώλεια του παιδιού τους. Αν και δεν μειώνει την οδύνη τους, νιώθουν ανακούφιση στη σκέψη ότι το παιδάκι τους είχε την ευκαιρία να βοηθήσει κάποιους άλλους», εξηγεί η Dr. Judy Zier, εντατικολόγος στο Νοσοκομείο Παίδων Gillette της Μινεσότα.
Αν και οι νεφροί των βρεφών είναι πολύ μικρότεροι από εκείνους των ενηλίκων, αναπτύσσονται γρήγορα μετά τη μεταμόσχευση σε μεγαλύτερα παιδιά ή ενήλικες. Όταν προέρχονται από μωρά, συνήθως αφαιρούνται ως ζεύγος και μεταμοσχεύονται μαζί στην μία πλευρά του σώματος του δέκτη, αναφέρει ο καθηγητής Χειρουργικής Dr. Dai Nghiem από το Γενικό Νοσοκομείο Allegheny στην Πενσυλβάνια. Συνήθως αναπτύσσονται αρκετά εντός τριών μηνών, ώστε να επιτελούν το έργο ενός νεφρού από ενήλικα.
Μεταμοσχεύσεις από νεογέννητα μωρά γίνονται λίγες φορές ετησίως και σε λιγοστές χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία. Πιο συνηθισμένες είναι οι μεταμοσχεύσεις από μεγαλύτερα μωρά ή νήπια.
Ποια όργανα δωρίζονται
Από τα βρέφη και τα νήπια μπορεί να ληφθούν η καρδιά, το ήπαρ, οι νεφροί ή οι βαλβίδες της καρδιάς. Κάθε περίπτωση αξιολογείται ξεχωριστά, αναλόγως με την ασθένεια/αιτία που του κόστισε τη ζωή.
Μπορεί επίσης να ληφθούν οι κερατοειδείς των ματιών ή άλλοι ιστοί, σύμφωνα με ειδικούς από το Πανεπιστήμιο Ιατρικών Επιστημών του Αρκάνσας (UAMS). Αν π.χ. ληφθούν οι καρδιακές βαλβίδες (είναι τέσσερις), μπορεί να μεταμοσχευθούν σε 3 ή 4 άλλα παιδιά.
Η μεταμόσχευση οργάνων από βρέφη και νήπια είναι σχεδόν εξίσου αποτελεσματική με εκείνη οργάνων από ενήλικες. Μελέτη σε δότες ηλικίας 5 ετών και κάτω που δημοσιεύθηκε το 2018, έδειξε ότι το ποσοστό επιτυχίας της μεταμόσχευσης ήταν περίπου 90% μετά από 12 μήνες. Το αντίστοιχο ποσοστό με μοσχεύματα από ενήλικες είναι γύρω στο 95%.
