Πολύ πριν φύγει από την Αφρική και κατοικίσει τη Γη, το ανθρώπινο γένος είχε εξαφανιστεί περισσότερες από μία φορές, όπως αποκαλύπτουν νέες μελέτες, ενώ η νέα έρευνα DNA έριξε φως στον ρόλο που διαδραμάτισαν τα ξαδέλφια μας οι Νεάντερταλ στην εξέλιξη των σύγχρονων ανθρώπων.
Ενώ αυτοί οι πρώτοι Ευρωπαίοι άνθρωποι θεωρούνταν από καιρό ένα είδος που κυριάρχισε εύκολα μετά την έξοδο από την Αφρική, νέες μελέτες δείχνουν ότι μόνο οι άνθρωποι που διασταυρώθηκαν με τους Νεάντερταλ κατάφεραν να ευδοκιμήσουν την ώρα που άλλες γραμμές αίματος εξαφανίστηκαν.
Στην πραγματικότητα, τα γονίδια του Νεάντερταλ μπορεί να ήταν πολύ σημαντικά στην προστασία μας από νέες ασθένειες που δεν είχαμε αντιμετωπίσει στο παρελθόν.
Η έρευνα, για πρώτη φορά, επισημαίνει μια σύντομη περίοδο πριν από 48.000 χρόνια, όταν ο Homo Sapiens διασταυρώθηκε με τους Νεάντερταλ μετά την αποχώρησή τους από την Αφρική.
Ο Homo Sapiens είχε πρωτύτερα περάσει από την αφρικανική ήπειρο, αλλά η νέα έρευνα δείχνει ότι αυτοί οι πληθυσμοί δεν επιβίωσαν πριν την περίοδο διασταύρωσης.
Ο καθηγητής Γιοχάνες Κράουζε του Ινστιτούτου Εξελικτικής Βιολογίας Max Planck, στη Γερμανία, είπε στο BBC ότι η ιστορία των σύγχρονων ανθρώπων θα πρέπει τώρα να ξαναγραφτεί.
«Αντιμετωπίζουμε τους σύγχρονους ανθρώπους σαν το πιο επιτυχημένο θηλαστικό του πλανήτη που βγήκε από την Αφρική πριν 60.000 χρόνια και επεκτάθηκε σε όλα τα οικοσυστήματα», είπε. «Αλλά μέχρι τότε δεν είμασταν. Εξαφανιστήκαμε πολλές φορές» προσθέτει.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η αποκρυπτογράφηση του τρόπου με τον οποίο εξελίχθηκε το μοναδικό είδος ανθρώπων που επιβίωσε βασιζόταν στην εξέταση των σχημάτων των απολιθωμάτων των προγόνων μας που ζούσαν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν και στην παρατήρηση πώς η ανατομία τους άλλαξε διακριτικά με την πάροδο του χρόνου.
Τα αρχαία λείψανα ήταν λίγα και συχνά κατεστραμμένα. Αλλά η ικανότητα εξαγωγής και ανάγνωσης του γενετικού κώδικα από οστά πολλών χιλιάδων ετών κατάφερε να ρίξει φως στο μυστηριώδες παρελθόν μας,
Το DNA στα απολιθώματα αφηγείται την ιστορία των ατόμων, τη σχέση μεταξύ τους και τα πρότυπα μετανάστευσης που ακολούθησαν.
Ακόμη και μετά την επιτυχημένη διασταύρωση μας με τους Νεάντερταλ, ο πληθυσμός μας στην Ευρώπη δεν ήταν ότι δεν αντιμετώπισε προβλήματα.
Εκείνοι οι πρώτοι σύγχρονοι άνθρωποι που είχαν διασταυρωθεί με τους Νεάντερταλ και ζούσαν μαζί τους εξαφανίστηκαν εντελώς από την Ευρώπη πριν από 40.000 χρόνια – αλλά όχι πριν οι απόγονοί τους μεταναστεύσουν στον κόσμο.
Ήταν οι πρόγονοι αυτών των πρώτων διεθνών πρωτοπόρων που τελικά επέστρεψαν στην Ευρώπη για να την κατοικήσουν.
Η έρευνα δίνει επίσης μια νέα προοπτική για τον λόγο που οι Νεάντερταλ πέθαναν τόσο σύντομα μετά την άφιξη των σύγχρονων ανθρώπων από την Αφρική. Κανείς δεν ξέρει γιατί συνέβη αυτό, αλλά τα νέα στοιχεία μάς απομακρύνουν από τις θεωρίες ότι το είδος μας τους κυνήγησε μέχρι την εξαφάνισή τους ή ότι ήμασταν κατά κάποιο τρόπο σωματικά ή πνευματικά ανώτεροι.
Αντίθετα, ο καθηγητής Κράουζε λέει ότι υποστηρίζει την άποψη ότι η εξαφάνιση οφειλόταν σε περιβαλλοντικούς παράγοντες.
«Τόσο οι άνθρωποι όσο και οι Νεάντερταλ εξαφανίζονται στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή», είπε. «Αν εμείς ως επιτυχημένο είδος εξαφανιστήκαμε στην περιοχή, τότε δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη ότι οι Νεάντερταλ, που είχαν ακόμη μικρότερο πληθυσμό, εξαφανίστηκαν».
Το κλίμα ήταν απίστευτα ασταθές εκείνη την εποχή. Θα μπορούσε να αλλάξει από σχεδόν τόσο ζεστό όσο είναι σήμερα σε τσουχτερό κρύο, μερικές φορές στη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου, σύμφωνα με τον καθηγητή Κρις Στρίνγκερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο.
«Η μελέτη δείχνει ότι κοντά στο τέλος της εποχής τους στον πλανήτη, οι Νεάντερταλ ήταν πολύ λίγοι, λιγότερο γενετικά διαφορετικοί από τους σύγχρονους ανθρώπινους ομολόγους τους που ζούσαν δίπλα τους, και μπορεί να οδηγήθηκαν εύκολα στην εξαφάνιση«, είπε ο Στρίνγκερ.
Μια ξεχωριστή μελέτη DNA, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, δείχνει ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι διατήρησαν ορισμένα βασικά γενετικά χαρακτηριστικά από τους Νεάντερταλ που μπορεί να τους έδωσαν ένα εξελικτικό πλεονέκτημα.
Το ένα σχετίζεται με το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Όταν οι άνθρωποι έφυγαν από την Αφρική, ήταν εξαιρετικά ευάλωτοι σε νέες ασθένειες που δεν είχαν συναντήσει ποτέ. Η διασταύρωση με τους Νεάντερταλ έδωσε στους απογόνους τους την απαραίτητη προστασία.
«Ίσως η απόκτηση DNA των Νεάντερταλ να βοήθησε γιατί μας έδωσε καλύτερες προσαρμοστικές ικανότητες εκτός Αφρικής», είπε ο καθηγητής Στρίνγκερ. «Εμείς είχαμε εξελιχθεί στην Αφρική, ενώ οι Νεάντερταλ είχαν εξελιχθεί εκτός Αφρικής. Με τη διασταύρωση με τους Νεάντερταλ πήραμε μια γρήγορη λύση στο ανοσοποιητικό μας σύστημα».
