Η συνεχιζόμενη αστάθεια στη Συρία έχει δημιουργήσει ένα κενό που το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) προσπαθεί να εκμεταλλευτεί για να ανασυγκροτηθεί.
Μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, οι ακυβέρνητες περιοχές έχουν γίνει εφαλτήριο για τον ISIS που προσπαθεί να στρατολογήσει, να εξοπλιστεί και να οργανωθεί ξανά.
Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες επανεκτιμούν τον ρόλο τους στην περιοχή, η Τουρκία τοποθετείται ως βασικός παίκτης στην εκστρατεία κατά του ISIS, προωθώντας παράλληλα τα δικά της γεωπολιτικά συμφέροντα.
Ο ΙSIS παρά την απώλεια των εδαφών του το 2019, παραμένει στην περιοχή. Toν Δεκέμβριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες διεξήγαγαν αρκετές αεροπορικές επιδρομές που στόχευαν αρχηγούς, επιχειρησιακούς παράγοντες και στρατόπεδα εκπαίδευσης του ISIS στη Συρία. Αυτές οι «χειρουργικές» επιθέσεις, που περιλάμβαναν την εξουδετέρωση του βασικού ηγέτη του ISIS, Άμπου Γιούσιφ, στην επαρχία Ντέιρ Εζ-Ζορ, δεν έχουν φύγει από τα πλάνα των ΗΠΑ καθώς ο ISIS ευδοκιμεί στις ακυβέρνητες περιοχές, ιδιαίτερα στην κεντρική έρημο Μπαντία, όπου διατηρεί μια σταθερή παρουσία.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι τα στρατόπεδα κρατουμένων που φιλοξενούν μαχητές του ISIS και τις οικογένειές τους. Περίπου 9.000 μαχητές και 40.000 μέλη των οικογενειών τους κρατούνται σε στρατόπεδα όπως το αλ-Χολ και το αλ-Ροτζ, τα οποία φρουρούνται από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF). Εκτιμάται ότι ο ο ISIS θα πραγματοποιήσει επιθέσεις με στόχο μαζικές αποδράσεις. Παράλληλα, οι προσπάθειες στρατολόγησης της οργάνωσης θα μπορούσαν να προσελκύσουν απογοητευμένους μαχητές από άλλες φατρίες, συμπεριλαμβανομένων σκληροπυρηνικών από την ευρύτερη συμμαχία της HTS που δοαφωνούν με την υποσχόμενη μετριοπάθεια του Αλ Τζολάνι.
Σύμφωνα με τoν αρθρογράφο Kόλιν Κλαρκ του AI MONITOR που ειδικέυεται σε θέματα Μέσης Αννατολής «μια επιτυχής απόδραση από τις φυλακές θα παρείχε στον ISIS τόσο προπαγάνδα όσο και μια σημαντική ενίσχυση σε ανθρώπινο δυναμικό. Θυμίζουμε ότι κατά την ακμή του, ο ISIS συγκέντρωνε πάνω από ένα εκατομμύριο δολάρια την ημέρα. Μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων που συγκεντρώθηκαν πιθανότατα παραμένει διαθέσιμο για τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών ενεργειών».
Η Στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ και τα διλήμματα
Οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν αυτήν τη στιγμή περίπου 2.000 στρατιώτες στην ανατολική Συρία. Η αποστολή τους περιλαμβάνει την καταπολέμηση της ιρανικής επιρροής και την αντιμετώπιση του ISIS. Ωστόσο, η επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ αντιμετωπίζει μια κρίσιμη απόφαση εξωτερικής πολιτικής: να συνεχίσει τη συμμετοχή των ΗΠΑ στο πεδίο ή να παραχωρήσει τον αγώνα κατά του ISIS στην Τουρκία;
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Πρόεδρος Τραμπ ήταν προβληματισμένος για τις παρατεταμένη στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ, αλλά επέβλεψε την εκστρατεία που διέλυσε το χαλιφάτο του ISIS. Μια παρόμοια προσέγγιση μπορεί να βρίσκεται στον ορίζοντα, με την Τουρκία πιθανότατα να αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στη Συρία με τις ευλογίες των ΗΠΑ.
Η Άγκυρα επιδιώκει να περιορίσει την επιρροή των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, τους οποίους θεωρεί προέκταση του PKK, μιας οργάνωσης που έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική από την Άγκυρα. Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν έχει ασκήσει ανοικτά κριτική στη συμμαχία των ΗΠΑ με τις Συριακές Δυνάμεις, υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία είναι πιο αξιόπιστος εταίρος για τις προσπάθειες κατά του ISIS.
Η αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στην πολιτική της Συρίας είναι εμφανής. Ο Φιντάν συναντήθηκε πρόσφατα με τον ηγέτη της HTS, Αλ Τζολάνι ενισχύοντας τη θέση της Άγκυρας ως μεσολαβητή στην περιοχή. Επίσης, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φέρεται να έχει προτείνει ότι η Τουρκία θα μπορούσε να διαχειριστεί τις φυλακές του ISIS, προκαλώντας ανησυχίες στη Δύση σχετικά με τις επιπτώσεις μιας τέτοιας αλλαγής.
Η μάχη κατά του ISIS βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Μετά από δεκαετίες παγκόσμιων προσπαθειών κατά της Τρομοκρατίας, η Δύση φαίνεται να στερείται αποφασιστικότητας να αντιμετωπίσει την αναζωπύρωση του ISIS.
Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες επανεκτιμούν τη στρατιωτική τους παρουσία, η Τουρκία φαίνεται έτοιμη να αναλάβει έναν πιο σημαντικό ρόλο. Ωστόσο, αυτή η μετάβαση εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα της Άγκυρας να εξισορροπήσει την εκστρατεία κατά του ISIS με τις περιφερειακές της φιλοδοξίες.
Ενόψει του 2025, η διεθνής κοινότητα πρέπει να αντιμετωπίσει τις ρίζες της αστάθειας στη Συρία για να αποτρέψει το ISIS να εκμεταλλευτεί το χάος. Το μόνο σίγουρο είναι ότι είτε μέσω συνεχούς εμπλοκής των ΗΠΑ είτε μιας πρωτοβουλίας υπό την ηγεσία της Τουρκίας, η μάχη κατά του ISIS απαιτεί συντονισμένη και ολοκληρωμένη προσέγγιση για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή.
