Από την εποχή του… Napster που έκανε δημοφιλές το «κατέβασμα» δωρεάν μουσικού -τότε- περιεχομένου, το Διαδίκτυο έχει γίνει εξαιρετικά δημοφιλές όσον αφορά την παράνομη διακίνηση μουσικής, ταινιών αλλά και για την παρακολούθηση -με πολύ χαμηλότερο κόστος αλλά κατά παραβίαση της νομοθεσίας περί προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων- αθλητικού περιεχόμενου.
Οι παράνομες πλατφόρμες που προσφέρουν εύκολα και γρήγορα «κατέβασμα» ταινιών και μουσικής ή πρόσβασης σε ζωντανές μεταδόσεις αθλητικών διοργανώσεων είναι εξαιρετικά δημοφιλείς και στη χώρα μας με τις προσπάθειες καταπολέμησης του φαινόμενου να έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια. Πλέον, στο στόχαστρο των διωκτικών αρχών μπαίνουν και οι καταναλωτές που κάνουν χρήση αυτών των εφαρμογών με τον νόμο 5179/2025 να ορίζει πρόστιμα που ξεκινούν από τα 750 ευρώ για τους ιδιώτες και από τα 1500 ευρώ για τους επαγγελματίες (π.χ. χώρους εστίασης) χρήστες αυτών των παράνομων υπηρεσιών.
Διασύνδεση IP – ΑΦΜ
Η συγκεκριμένη νομοθεσία χαρακτηρίζεται πολύ πιο αυστηρή, όχι μόνο για τα πρόστιμα που βάζει στους χρήστες αλλά κυρίως επειδή δίνει τη δυνατότητα για ταυτοποίηση των χρηστών μέσω της διασύνδεσης των IP διευθύνσεων που χρησιμοποιούν με το ΑΦΜ τους. Επιπλέον, υπάρχει και η δυνατότητα για δυναμικό αποκλεισμό ιστοσελίδων, ήτοι αν διαπιστωθεί παράβαση μπορεί να διακοπεί η πρόσβαση στο συγκεκριμένο site μέσα σε 30 λεπτά, αλλά η διασύνδεση IP και διεύθυνσης θεωρείται ως η αλλαγή που θα επηρεάσει περισσότερο κόσμο.
Σημειώνεται ότι η IP (Internet Protocol) address είναι η διεύθυνση που παίρνει κάθε χρήστης όταν «σερφάρει» στο Διαδίκτυο. Η διεύθυνση αυτή είναι της μορφής 192.0.2.1 και τη «δίνει» ο πάροχος πρόσβασης σε κάθε χρήστη. Επειδή ακριβώς είναι μοναδική για κάθε χρήστη, μπορεί εύκολα να ταυτοποιηθεί ο τελευταίος. Για την ακρίβεια, ταυτοποιείται ο καταναλωτής στο όνομα του οποίου είναι η σύμβαση για την πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Κάτι που σημαίνει πρακτικά ότι αν κάποιος επισκέπτης που είναι σε ένα κατάλυμα βραχυχρόνιας μίσθωσης και «κατεβάσει» παράνομα κάποια ταινία, τότε αυτός που θα κατηγορηθεί είναι ο ιδιοκτήτης του καταλύματος!
Τέτοιου είδους ζητήματα θα μας απασχολήσουν όταν θα δημοσιευθεί οι αναλυτικές οδηγίες που αφορούν την εφαρμογή της νέας νομοθεσίας, κάτι που αναμένεται να γίνει σύντομα. Αλλά σίγουρα υπάρχει ένα μεγάλο ζήτημα, ιδίως στη χώρα μας, όπου η βραχυχρόνια μίσθωση είναι ιδιαίτερα δημοφιλής. Και αναμένεται να υπάρξουν πολλά ζητήματα.
Το αθλητικό περιεχόμενο
Αυτό που πρέπει να επισημανθεί ότι βασικός στόχος της νομοθεσίας δεν είναι τόσο οι χρήστες που «κατεβάζουν» παράνομα ταινίες και μουσική, ο αριθμός των οποίων εκτιμάται ότι έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω των συνδρομητικών υπηρεσιών streaming, όπως το Spotify, το Netflix και το Disney+ που έχουν δώσει πρόσβαση σε μεγάλο όγκο περιεχομένου με σχετικά λογικό κόστος.
Ο βασικός στόχος δεν είναι άλλος από την καταπολέμηση των πειρατικών πλατφόρμων πρόσβασης σε αθλητικό περιεχόμενο και ιδίως τις ζωντανές μεταδόσεις αγώνων ποδοσφαίρου και μπάσκετ. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από 10 μήνες εκτιμάτο ότι οι συνδρομές σε τέτοιου είδους παράνομες πλατφόρμες ξεπερνούσαν τις 900.000. Ο αριθμός αυτός εκτιμάται ότι έχει πλέον μειωθεί μετά τη συμφωνία Cosmote – Nova για την ανταλλαγή αθλητικού περιεχομένου. Η συμφωνία αυτή έκανε πιο προσιτό στους Έλληνες φιλάθλους να έχουν πρόσβαση σε όλο το διαθέσιμο αθλητικό περιεχόμενο και λιγότερο ελκυστικές τις παράνομες πλατφόρμες. Τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν ότι όντως υπήρξαν αρκετοί που «άφησαν» τις παράνομες πλατφόρμες αλλά ακόμη η δημοτικότητα τους είναι υψηλή.
Το VPN και τι προσφέρει
Οι διευκρινιστικές οδηγίες αναφορικά με την εφαρμογή της νέας νομοθεσίας αναμένεται να ξεκαθαρίσουν αρκετά το τοπίο, ιδίως αναφορικά με το ποιους καταναλωτές θα αφορά σε πρώτο στάδιο τουλάχιστον.
Πάντως, δεν είναι λίγοι εκείνοι που έχουν αρχίσει να εξετάζουν -αν δεν χρησιμοποιούν ήδη- κάποια εφαρμογή ή υπηρεσία VPN (Virtual Private Network). Η συγκεκριμένη λύση ουσιαστικά είναι μία μέθοδος για να φαίνεται μία διαφορετική IP διεύθυνση από αυτή που χρησιμοποιείται πραγματικά. Δηλαδή, μπορεί ο χρήστης να βρίσκεται συνδεδεμένος σε μία περιοχή της Άνδρου αλλά με το VPN ενεργοποιημένο να εμφανίζεται ότι είναι συνδεδεμένος στη Γερμανία ή σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου.
Ή έστω στις χώρες που υποστηρίζει η συγκεκριμένη VPN υπηρεσία.
Το VPN χρησιμοποιείται αρκετά από εταιρικούς χρήστες για λόγους κυβερνοπροστασίας αλλά υπάρχουν διάφορες εφαρμογές.
Για παράδειγμα, το VPN είναι πολύ δημοφιλές μεταξύ των επισκεπτών της Κίνας, καθώς μόνο αν είναι ενεργοποιημένη μία τέτοια υπηρεσία πριν φθάσει κανείς στη συγκεκριμένη χώρα θα μπορεί να έχει πρόσβαση στις διάφορες εφαρμογές της Google ή της Meta.
Υπενθυμίζεται ότι στην Κίνα δεν επιτρέπεται η πρόσβαση σε αυτές τις εφαρμογές.
Το θέμα, βέβαια, με τη χρήση ενός VPN είναι ότι υπάρχει και κόστος.
Για την ακρίβεια, υπάρχουν και δωρεάν εφαρμογές αλλά είτε δεν είναι τόσο αξιόπιστες σε σχέση με τις επί πληρωμή είτε υπάρχει περιορισμός της τάξεως των 5GB ή των 10 GB σε εβδομαδιαία ή μηνιαία βάση.
Αν «κατεβάζει» κανείς ταινίες, τα όρια αυτά εξαντλούνται πολύ γρήγορα.
Και το μηνιαίο κόστος μπορεί να ανέρχεται σε επίπεδα άνω των 15 – 20 ευρώ, το οποίο δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητο. Ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ότι βασικός λόγος χρήσης μίας παράνομη πλατφόρμας είναι η μείωση του κόστους.
