Επικαλούμενα κυβερνητικές πηγές του Αζερμπαϊτζάν Reuters και Euronews ανέφεραν ότι θραύσματα ρωσικού πυραύλου που εξερράγη, κατά την αναχαίτιση drone, πάνω από τη νότια Ρωσία ευθύνονται για τη συντριβή.
Ένα άλλο ενδιαφέρον είναι στοιχείο είναι ότι και Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε στο CNNi ότι οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι ένα ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα μπορεί να κατέρριψε το αεροσκάφος.
Εάν οι πρώτες ενδείξεις επιβεβαιωθούν τελικά, μπορεί να πρόκειται για μια περίπτωση λανθασμένης ταυτότητας, δήλωσε ακόμη ο Αμερικανός αξιωματούχος, όπου κακώς εκπαιδευμένες ρωσικές μονάδες πυροβόλησαν από αμέλεια εναντίον της χρήσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών από την Ουκρανία.
Με τη σειρά τους η Ρωσία και το Καζακστάν προσπάθησαν να δώσουν τέλος στις εικασίες σχετικά με την αιτία της συντριβής. Η Μόσχα προέτρεψε ψυχραιμία, με τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ να δηλώνει ότι θα ήταν λάθος να εξαχθούν συμπεράσματα πριν ολοκληρωθεί η έρευνα για τη συντριβή, με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ να εκφράζει την ίδια άποψη.
Το χρονικό της πτήσης
Η πτήση της Azerbaijan Airlines ταξίδευε από την πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν Μπακού προς το Γκρόζνι, την πρωτεύουσα της νότιας ρωσικής δημοκρατίας της Τσετσενίας, πριν πραγματοποιήσει αναγκαστική προσγείωση περίπου τρία χιλιόμετρα από το Ακτάου του Καζακστάν.
Τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ότι το αεροπλάνο άλλαξε πορεία λόγω πυκνής ομίχλης στο Γκρόζνι.
Ωστόσο δεν δόθηκε κάποια πειστική εξήγηση γιατί το αεροπλάνο διέσχισε την Κασπία Θάλασσα, όταν το Μπακού και το Γκρόζνι βρίσκονται στα δυτικά της και το Ακτάου στα ανατολικά της.
Ο υπουργός Μεταφορών του Καζακστάν, Μαράτ Καραμπάγιεφ, δήλωσε την Πέμπτη ότι ένα κέντρο ελέγχου του Καζακστάν έλαβε σήμα από τη Ρωσία περίπου 45 λεπτά πριν από τη συντριβή του αεροσκάφους, το οποίο έλεγε ότι η πτήση εκτρέπεται.
Ο Ρώσος εκφωνητής είπε ότι το αεροσκάφος αντιμετώπιζε βλάβη στα συστήματα ελέγχου του και ότι το πλήρωμα αποφάσισε να πετάξει προς το Ακτάου αφού έλαβε αναφορές για κακές καιρικές συνθήκες, δήλωσε ο Καραμπάγιεφ. Ο αποστολέας είπε αργότερα ότι «μια δεξαμενή οξυγόνου εξερράγη στην καμπίνα επιβατών, με αποτέλεσμα οι επιβάτες να χάσουν τις αισθήσεις τους», σύμφωνα πάντα με τον Καζάκο υπουργό.
Ενώ το πλήρωμα της Azerbaijan Airlines πραγματοποίησε δύο προσεγγίσεις προσγείωσης στο αεροδρόμιο του Ακτάου, το αεροσκάφος παρέκλινε από την πορεία του και έχασε την επικοινωνία με τους αποστολείς του Ακτάου όταν συνετρίβη, πρόσθεσε ο Καραμπάγιεφ σύμφωνα με το CNNi.
Το Flightradar24 ανέφερε σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι το αεροσκάφος «εκτέθηκε σε παρεμβολές GPS και spoofing κοντά στο Γκρόζνι». Η παρεμβολή GPS μπορεί να εμποδίσει σημαντικά την ικανότητα ενός αεροπλάνου να πλοηγηθεί και να επικοινωνήσει, δήλωσε το Flightradar24, δημιουργώντας πιθανούς κινδύνους για την ασφάλεια.
Τα δεδομένα και το βίντεο της συντριβής «υποδεικνύουν επίσης πιθανά προβλήματα ελέγχου του αεροσκάφους», δήλωσε το Flightradar24.
Τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι Αρχές
Βίντεο και εικόνες του αεροπλάνου μετά τη συντριβή του δείχνουν τρύπες που μοιάζουν με ζημιές από θραύσματα ή συντρίμμια. Η αιτία αυτών των οπών δεν έχει καθοριστεί.
Η Azerbaijan Airlines δήλωσε αρχικά στο AZERTAC ότι το περιστατικό προκλήθηκε από τη σύγκρουση του αεροσκάφους με ένα σμήνος πουλιών, ανέφερε το πρακτορείο. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορικών Μεταφορών της Ρωσίας Rosaviatsia δήλωσε επίσης ότι το αεροπλάνο συνετρίβη μετά από σύγκρουση με πουλιά.
Ωστόσο, ο Αντρίι Κοβαλένκο, επικεφαλής του Κέντρου Αντιμετώπισης Παραπληροφόρησης της Ουκρανίας, που αποτελεί μέρος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ουκρανίας, το αμφισβήτησε αυτό, υποστηρίζοντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι το αεροπλάνο «καταρρίφθηκε από ρωσικό σύστημα αεράμυνας».
«Η Ρωσία θα έπρεπε να είχε κλείσει τον εναέριο χώρο πάνω από το Γκρόζνι, αλλά δεν το έκανε», δήλωσε ο Κοβαλένκο, υποθέτοντας ότι οι αρχές θα προσπαθήσουν να καλύψουν τον πραγματικό λόγο της συντριβής, συμπεριλαμβανομένων των τρυπών στο αεροπλάνο, καθώς θα ήταν «άβολο» να κατηγορηθεί η Ρωσία.
Ο Τζάστιν Κραμπ, ειδικός σε θέματα πληροφοριών, ασφάλειας και άμυνας και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας παροχής συμβουλών κινδύνου Sibylline, δήλωσε στο BBC Radio 4 την Πέμπτη (26/12) ότι το σενάριο το αεροπλάνο να δέχθηκε πυρά από τη Ρωσία είναι «η καλύτερη θεωρία που ταιριάζει με όλα τα διαθέσιμα γεγονότα που γνωρίζουμε». Ο Κραμπ πρόσθεσε ότι η ρωσική αεράμυνα ήταν ενεργή στο Γκρόζνι περίπου την ώρα που το αεροπλάνο υπέστη ζημιές.
«Δεν νομίζω ότι αυτό είναι καθόλου εσκεμμένο», σημείωσε.
Η Osprey Flight Solutions, μια εταιρεία με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο που αναλύει τους κινδύνους ασφαλείας στον τομέα των αερομεταφορών, ανέφερε επίσης σε προειδοποίηση προς τις αεροπορικές εταιρείες ότι η πτήση «πιθανότατα καταρρίφθηκε από ρωσικό στρατιωτικό σύστημα αεράμυνας», σύμφωνα με τη Wall Street Journal.
Ο Αμερικανός αξιωματούχος που μίλησε στο CNNi την Πέμπτη (26/12) δεν είπε τι είδους σύστημα μπορεί να κατέρριψε το επιβατικό αεροσκάφος. Η Ρωσία διαθέτει μια σειρά αντιαεροπορικών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των προηγμένων πυραυλικών συστημάτων επιφανείας-αέρος S-300 και S-400, καθώς και του συστήματος μέσου βεληνεκούς Pantsir και άλλων.
Ο τελευταίος διάλογος με τον πύργο ελέγχου
Συγκλονιστικός είναι και ο διάλογος που είχε πριν από τη συντριβή με τον πύργο ελέγχου ο πιλότος «Δεν μπορώ να εκτελέσω, ο έλεγχος χάθηκε», ήταν τα τελευταία λόγια του.
Ενώ το αεροσκάφος πλησίαζε στο αεροδρόμιο του Γκρόζνι στην Τσετσενία, οι πιλότοι προσπαθούσαν να διατηρήσουν τον έλεγχο. Η κατάσταση ήταν εκτός ελέγχου ενώ οι κυβερνήτες υπέθεσαν λανθασμένα ότι συγκρούστηκαν με σμηνούς πουλιών.
Οι επικοινωνίες με τον έλεγχο της εσωτερικής κυκλοφορίας
Στις 8:12 , οι πιλότοι ανέφεραν: «Χάθηκαν και τα δύο GPS» και ζήτησαν βοήθεια για να επιστρέψουν στο αεροδρόμιο του Μπακού, απ’ όπου απογειώθηκε.
Στις 8:16 , ο πιλότος είπε: «Έχουμε βλάβη ελέγχου, σύγκρουση με πουλιά στην καμπίνα. Σύγκρουση με πουλιά στην καμπίνα (ακατάληπτο)…».
Η απάντηση από τον ΕΕΚ: «AXY8243, καταλαβαίνω, τι είδους βοήθεια χρειάζεστε;».
Ο πιλότος απάντησε ότι επιθυμούσε να επιστρέψει στο αεροδρόμιο του Μπακού.
Στις 8:17 , ένα λεπτό αργότερα, ο πιλότος φαίνεται ότι κατευθύνεται προς το Μινεράλνιε Μπόντι, ένα αεροδρόμιο στη νότια Ρωσία.
Ο ΕΕΚ ζήτησε από το πιλοτήριο να χρησιμοποιήσει «αριστερή περιστροφή». Ο πιλότος απάντησε: «Δεν μπορώ να εκτελέσω, ο έλεγχος χάθηκε».
Στις 8:19 , ο πιλότος είπε: «Δεν μπορώ να διατηρήσω 150, έχουμε υψηλή πίεση στην καμπίνα».
«AXY8243, καταλαβαίνω», ήταν η απάντηση από τον ΕΕΚ.
Στις 8:20 , την προγραμματισμένη ώρα άφιξης της πτήσης, ο πιλότος είπε: «Αριστερά 360, το αεροσκάφος μου χάνει τον έλεγχο».
Στις 8:21 , σύμφωνα με το κείμενο που διέρρευσε, το πλήρωμα αποφάσισε να κατευθυνθεί προς το Μαχατσκαλά, ένα αεροδρόμιο στη Ρωσία, στη δυτική όχθη της Κασπίας Θάλασσας.
Στις 8:22 , οι πιλότοι ανέφεραν: «Τώρα έχουν αποτύχει τα υδραυλικά».
Δύο λεπτά αργότερα, ο πιλότος ήταν ότι είχε κηρύξει «έκτακτη ανάγκη» και δήλωσε στην ΕΕΚ: «Το αεροσκάφος είναι εντάξει», ενώ ο ΕΕΚ απάντησε: «Είναι πολύ δύσκολο να σε ακούσω… πες μου το ύψος σου».
