Ο χανταϊός, που το τελευταίο 24ωρο αναφέρεται σε χιλιάδες αναρτήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς είναι ο ιός που σκότωσε την σύζυγο του ηθοποιού Τζιν Χάκμαν, είναι ένα παθογόνο των τρωκτικών που μεταδίδεται στους ανθρώπους, κυρίως όταν έρχονται σε επαφή με τα μολυσμένα εκκρίματά τους ή με σκόνη που τα περιέχει.
Ο συγκεκριμένος ιός, μπορεί επίσης να μεταδοθεί με το δάγκωμα ή το γρατζούνισμα από μολυσμένο τρωκτικό αλλά αυτό συμβαίνει σπάνια.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι ο χανταϊός δεν είναι ένας μεμονωμένος ιός, αλλά μία οικογένεια ιών με διαφορετική γεωγραφική κατανομή στον πλανήτη. Οι ιοί αυτοί προκαλούν επίσης διαφορετικές κλινικές ασθένειες.
Σύμφωνα με το iatropedia, οι ασθένειες αυτές δεν είναι συχνές, αλλά ούτε και άγνωστες στην Ευρώπη. Αυτό αναφέρει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (ECDC)… Τουναντίον, εκατοντάδες άνθρωποι στην Ευρωπαϊκή Ένωση μολύνονται κάθε χρόνο από χανταϊό. Το 2023, λ.χ., τα κρούσματα πλησίασαν τα 1.900 σε 19 χώρες της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.
Πάνω από το 60% από αυτά καταγράφηκαν σε δύο χώρες (Φινλανδία και Γερμανία). Η Ελλάδα ανέφερε ένα κρούσμα. Καταγράφηκαν επίσης τρεις θάνατοι από λοίμωξη από χανταϊό σε ισάριθμες άλλες χώρες (Εσθονία, Ουγγαρία, Σλοβακία).
Τι προκαλεί ο χανταϊός
Σύμφωνα με το ECDC, ο χανταϊός προκαλεί τρία κύρια κλινικά σύνδρομα. Είναι τα εξής:
Αιμορραγικός πυρετός με νεφρικό σύνδρομο (HFRS). Τον προκαλούν κυρίως οι επονομαζόμενοι ιοί Seoul, Puumala (PUUV) και Dobrava (DOBV). Όλοι είναι διαδεδομένοι στην Ευρώπη
Επιδημική νεφροπάθεια. Είναι μία ήπια μορφή του αιμορραγικού πυρετού HFRS. Προκαλείται από τον χανταϊό Puumala
Πνευμονικό σύνδρομο από χανταϊό. Μπορεί να προκληθεί από τους χανταϊούς Andes, Sin Nombre και ορισμένους άλλους. Αυτοί οι ιοί είναι διαδεδομένοι στην αμερικανική ήπειρο
Τα συμπτώματα του αιμορραγικού πυρετού
Τα συμπτώματα που προκαλεί κάθε σύνδρομο είναι διαφορετικά, αναλόγως εν μέρει με τον χανταϊό που τα προκαλεί. Η βαρύτητά τους επίσης είναι ποικίλη, καθώς κυμαίνονται από υποκλινικά (δεν γίνονται αντιληπτά) έως πολύ σοβαρά.
Όπως αναφέρει το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου & Προλήψεως Ασθενειών (CDC), ο αιμορραγικός πυρετός με νεφρικό σύνδρομο συνήθως προκαλεί συμπτώματα 1-2 εβδομάδες μετά την μόλυνση. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να περάσουν έως 8 εβδομάδες.
Όταν ο χανταϊός προκαλέσει αιμορραγικό πυρετό, ο ασθενής παρουσιάζει ξαφνικά συμπτώματα όπως:
Έντονους πονοκεφάλους
Πόνο στη μέση και την κοιλιά
Πυρετό/ρίγη
Ναυτία
Θολή όραση
Οι ασθενείς μπορεί να έχουν επίσης κοκκίνισμα στο πρόσωπο, φλεγμονή ή κοκκίνισμα στα μάτια ή δερματικό εξάνθημα. Αργότερα αναπτύσσουν και άλλα συμπτώματα όπως:
Χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση)
Μειωμένη ροή αίματος (οξύ σοκ)
Εσωτερική αιμορραγία από διαφυγή (διαρροή) των αιμοφόρων αγγείων
Οξεία νεφρική ανεπάρκεια που μπορεί να προκαλέσει σοβαρή κατακράτηση υγρών
Η πλήρης ανάρρωση συνήθως διαρκεί αρκετές εβδομάδες έως μήνες. Αναλόγως με τον χανταϊό που προκαλεί τον αιμορραγικό πυρετό το ποσοστό θνησιμότητας κυμαίνεται από 1% έως 15%. Ο χανταϊός Hantaan και ο Dobrava συνήθως προκαλούν πιο σοβαρές λοιμώξεις. Αντιθέτως, οι χανταϊοί Seoul, Saaremaa, και Puumala συνήθως προκαλούν πιο ήπιες λοιμώξεις. Γι’ αυτό έχουν την χαμηλότερη θνησιμότητα (κάτω από 1%).
Τα συμπτώματα του πνευμονικού συνδρόμου
Το σύνδρομο αυτό εκδήλωσε, σύμφωνα με την ιατροδικαστική υπηρεσία της Σάντα Φε, η σύζυγος του Τζιν Χάκμαν. Είναι μία σοβαρή και συχνά θανατηφόρος νόσος που προσβάλλει τους πνεύμονες. Τα συμπτώματα συνήθως αρχίζουν 1-8 εβδομάδες μετά την έκθεση του ασθενούς στο μολυσμένο τρωκτικό.
Τα πρώτα συμπτώματα του συνδρόμου είναι κόπωση, πυρετός και πόνοι στους μυς. Οι μύες που προσβάλλει συχνότερα ο χανταϊός είναι οι μεγάλοι (στους μηρούς, την πλάτη, τα ισχία, μερικές φορές τους ώμους).
Οι μισοί από τους ασθενείς εκδηλώνουν επίσης πονοκεφάλους, ζάλη, ρίγη και γαστρεντερικά συμπτώματα όπως:
Ναυτία
Έμετο
Διάρροια
Πόνο στην κοιλιά
Τέσσερις έως 10 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, ο ασθενής αρχίζει να παρουσιάζει βήχα και δύσπνοια. Μπορεί επίσης να νιώθει σφίξιμο στο στήθος, καθώς οι πνεύμονές του γεμίζουν με υγρό. Δυστυχώς, σημαντικό ποσοστό των πασχόντων (φθάνει στο 38%) δεν κατορθώνουν να κρατηθούν στη ζωή.
Το ECDC τονίζει ότι για τις λοιμώξεις που προκαλεί ο χανταϊός δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Γι’ αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική η πρόληψη, που συνίσταται σε αποφυγή της επαφής με εκκρίματα των τρωκτικών και απολύμανση των μολυσμένων περιοχών.
