Ο πόνος στο μάτι είναι ένα σύμπτωμα που δεν πρέπει να υποτιμάται, καθώς μπορεί να προέρχεται από πληθώρα διαφορετικών αιτιών. Ενδέχεται να είναι απλός και περαστικός ή να αποτελεί ένδειξη σοβαρής, ακόμη και επείγουσας πάθησης.
«Επειδή τα μάτια είναι εξαιρετικά ευαίσθητα όργανα, κάθε αλλαγή στην αίσθηση ή την όραση απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και αξιολόγηση από ειδικό.
Ο πόνος μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικές μορφές: ως επιφανειακό κάψιμο ή τσούξιμο, ως βαθύς ή πιεστικός πόνος, να σχετίζεται με την κίνηση του ματιού ή να εντοπίζεται πίσω από αυτό. Μπορεί να εμφανίζεται στο ένα ή και στα δύο μάτια, ανάλογα με την αιτία», αναφέρει η Δήμητρα Πορτάλιου Διευθύντρια της Β’ Οφθαλμολογικής Κλινικής – Χειρουργός Οφθαλμίατρος – Οφθαλμοπλαστικός στο Metropolitan Hospital και συνεχίζει αναλύοντας τις αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν πόνο στα μάτια, αλλά και τους τρόπους αντιμετώπισής του.
Συχνές αιτίες πόνου στα μάτια
Η πιο κοινή και συνήθως καλοήθης αιτία είναι η επιπεφυκίτιδα, φλεγμονή του επιπεφυκότα, η οποία μπορεί να είναι ιογενής, βακτηριακή ή αλλεργική. Συνοδεύεται συχνά από ερυθρότητα, ερεθισμό, εκκρίσεις και δακρύρροια, χωρίς όμως να προκαλεί έντονο πόνο.
Η ξηροφθαλμία είναι, επίσης, πολύ συχνή, ιδιαίτερα σε όσους εργάζονται για ώρες μπροστά σε οθόνες. Προκαλεί αίσθημα καύσου, τσούξιμο ή αίσθηση ξένου σώματος.
Πιο σοβαρή κατάσταση αποτελεί η κερατίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή του κερατοειδούς, η οποία μπορεί να προκληθεί από μικρόβια, τραυματισμούς ή ακατάλληλη χρήση φακών επαφής. Ο πόνος είναι έντονος και συνοδεύεται από φωτοευαισθησία, ερυθρότητα και μείωση της όρασης.
Ακόμα πιο επείγουσα είναι η εμφάνιση οξέος γλαυκώματος γωνίας, με αιφνίδια αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Προκαλεί ισχυρό πόνο στο μάτι και γύρω από αυτό, ναυτία, θολή όραση και φωτεινές αύρες γύρω από φώτα. Η κατάσταση απαιτεί άμεση αντιμετώπιση για να αποφευχθεί μόνιμη απώλεια όρασης.
Η ιριδοκυκλίτιδα είναι μια φλεγμονή της ίριδας ή και του ακτινωτού σώματος, με συμπτώματα όπως θολή όραση, φωτοευαισθησία, πόνο και έντονη ερυθρότητα. Αν μείνει χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές.
Άλλη σημαντική αιτία είναι η οπτική νευρίτιδα, φλεγμονή του οπτικού νεύρου, η οποία εμφανίζεται με πόνο κατά την κίνηση του ματιού, μειωμένη όραση και διαταραχές στην αντίληψη των χρωμάτων. Συνδέεται με νευρολογικές καταστάσεις όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο πόνος πίσω από το μάτι σχετίζεται με ημικρανίες ή αθροιστικές κεφαλαλγίες. Ο πόνος είναι συνήθως μονόπλευρος, και μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία, φωτοφοβία ή δακρύρροια.
Επιπλέον, ο πόνος μπορεί να προκληθεί και από τραυματισμό ή ξένο σώμα στο μάτι, όπως σκόνη ή μικρά αντικείμενα, τα οποία προκαλούν άμεσο ερεθισμό, δακρύρροια και έντονη δυσφορία.
Το έλκος κερατοειδούς είναι, επίσης, μια σημαντική αιτία πόνου, με πιθανή προέλευση από λοίμωξη ή τραύμα. Χαρακτηρίζεται από έντονο πόνο, φωτοευαισθησία και θολή όραση και απαιτεί άμεση θεραπεία.
Τέλος, τοπικές φλεγμονές στο βλέφαρο, όπως κριθή ή χαλάζιο, προκαλούν εντοπισμένο πόνο και πρήξιμο, χωρίς να επηρεάζουν άμεσα την όραση, αλλά με δυσάρεστη αίσθηση για τον πάσχοντα.
Πότε πρέπει να επισκεφθούμε γιατρό
Ορισμένα συμπτώματα που συνοδεύουν τον πόνο στο μάτι είναι ανησυχητικά και απαιτούν άμεση εξέταση από οφθαλμίατρο. Σε αυτά περιλαμβάνονται η ξαφνική απώλεια ή θόλωση της όρασης, ο πόνος που εντείνεται με την κίνηση του ματιού, η φωτοευαισθησία και η ερυθρότητα, η διπλωπία, η συνοδός ναυτία ή οι εμετοί, καθώς και κάθε τραυματισμός ή ιστορικό αυτοάνοσων και νευρολογικών διαταραχών.
Η διάγνωση βασίζεται στη λήψη πλήρους ιστορικού και την κλινική εξέταση. Ο οφθαλμίατρος μπορεί να χρησιμοποιήσει εξειδικευμένα εργαλεία όπως η σχισμοειδής λυχνία για επισκόπηση των δομών του ματιού, τονομέτρηση για τη μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, ειδικές χρωστικές για τον εντοπισμό διαβρώσεων, καθώς και απεικονιστικές εξετάσεις όπως MRI ή OCT όταν υπάρχει υποψία νευρολογικής αιτίας.
Η θεραπεία καθορίζεται από την αιτία: οι λοιμώξεις αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά ή αντιιικά κολλύρια, οι φλεγμονές με αντιφλεγμονώδη ή κορτικοστεροειδή, ενώ η ξηροφθαλμία με τεχνητά δάκρυα. Για το γλαύκωμα απαιτείται άμεση μείωση της πίεσης, ενίοτε με χειρουργικές μεθόδους. Η οπτική νευρίτιδα αντιμετωπίζεται με κορτιζόνη και περαιτέρω νευρολογική διερεύνηση. Τραυματισμοί και ξένα σώματα απαιτούν εξειδικευμένο χειρισμό και αντιβιοτική κάλυψη.
Ορισμένες απλές συνήθειες μπορούν να προφυλάξουν από παθήσεις των ματιών και πόνο: η σωστή υγιεινή κατά τη χρήση φακών επαφής, τα συχνά διαλείμματα από οθόνες, η χρήση προστατευτικών γυαλιών, όπου απαιτείται, η αποφυγή επαφής με τα μάτια χωρίς καθαρά χέρια και η τακτική οφθαλμολογική εξέταση – ιδιαίτερα σε άτομα με χρόνια νοσήματα όπως ο διαβήτης ή η υπέρταση.
«Ο πόνος στο μάτι είναι ένα μήνυμα που δεν πρέπει να αγνοείται. Είτε πρόκειται για ένα παροδικό σύμπτωμα είτε για ένδειξη σοβαρής κατάστασης, η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση μπορούν να αποτρέψουν επιπλοκές και να προστατεύσουν την όραση. Όταν ο πόνος είναι έντονος, επιμένει ή συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, η συμβουλή του ειδικού είναι απαραίτητη», καταλήγει η κ. Πορτάλιου.
