Ο πιο… trendy εξωπλανήτης στο σύμπαν αυτή τη στιγμή είναι ο K2-18b, ένας δυνητικά κατοικήσιμος κόσμος που περιστρέφεται γύρω από ένα μικρό, κόκκινο αστέρι στον αστερισμό του Λέοντα, 124 έτη φωτός από τη Γη.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 17 Απριλίου υπό την ηγεσία του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, επιστήμονες που χρησιμοποίησαν το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb ανέφεραν την ανίχνευση πιθανών σημείων ζωής στην ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη, κάνοντας λόγο για την «πιο ελπιδοφόρα» απόδειξη μέχρι στιγμής για την ύπαρξη ζωής εκτός της Γης. Ωστόσο, μετά τη δημοσίευση της μελέτης, ένας αυξανόμενος αριθμός επιστημόνων ήδη αμφισβητεί τα συμπεράσματά της.
Τι βρήκε λοιπόν το διαστημικό τηλεσκόπιο στον K2-18b και πόσο κοντά είμαστε στην επίλυση του απόλυτου μυστηρίου του διαστήματος; Ακολουθούν όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε, σύμφωνα με το Live Science.
Τι βρήκε το James Webb στον K2-18b;
Σε αντίθεση με τα οπτικά τηλεσκόπια όπως το Hubble, το James Webb δεν μπορεί να απεικονίσει απευθείας την επιφάνεια μακρινών πλανητών. Αντ’ αυτού, τα υπέρυθρα όργανα του τηλεσκοπίου αναζητούν σημάδια ζωής στην ατμόσφαιρα των πλανητών, χαρτογραφώντας τον τρόπο με τον οποίο το φως των άστρων απορροφάται ή ανακλάται από τα μόρια στην ατμόσφαιρα. Τα φάσματα που προκύπτουν, μπορούν να αποκαλύψουν τη σύνθεση της ατμόσφαιρας του πλανήτη, παρέχοντας ενδείξεις για τις συνθήκες που επικρατούν στην επιφάνειά του.
Στη νέα μελέτη που διεξήχθη από το Κέιμπριτζ, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το όργανο MIRI (Mid-Infrared Instrument) του Webb για να εξετάσουν την ατμόσφαιρα του K2-18b και να ανιχνεύσουν ίχνη δύο μορίων με βάση το θείο, τα οποία ονομάζονται διμεθυλοσουλφίδιο (DMS) και διμεθυλοδισουλφίδιο (DMDS) — ενώσεις που είναι γνωστό ότι παράγονται μόνο από μικροσκοπικές μορφές ζωής, όπως το φυτοπλαγκτόν στη Γη. Εάν το DMS μπορεί να παραχθεί από κάποιο φυσικό μηχανισμό, οι επιστήμονες δεν το γνωρίζουν προς το παρόν και θα πρέπει να διεξαγάγουν εκτεταμένες δοκιμές για να το ανακαλύψουν.
Οι ανιχνεύσεις DMS και DMDS στην ατμόσφαιρα του K2-18b από το όργανο MIRI του James Webb
Α. Smith, N. Madhusudhan (University of Cambridge)
Η ανακοίνωση του Κέιμπριτζ χαρακτήρισε αυτές τις ανιχνεύσεις ως τις «πιο ελπιδοφόρες» ενδείξεις μέχρι στιγμής για την ύπαρξη ζωής εκτός της Γης, ζωγραφίζοντας την εικόνα ενός ωκεάνιου πλανήτη που θα μπορούσε να «σφύζει από ζωή». (Άλλες μελέτες έχουν υποστηρίξει ότι ο ωκεανός του K2-18b μπορεί, στην πραγματικότητα, να αποτελείται από μάγμα.)
Ο Nikku Madhusudhan, κύριος συγγραφέας της μελέτης, τόνισε ότι δεν έχει ανιχνευθεί ακόμη πραγματική ζωή στον K2-18b. «Δεν είναι αυτό που ισχυριζόμαστε», δήλωσε ο καθηγητής Αστροφυσικής στο Live Science. «Αλλά στην καλύτερη περίπτωση, υπάρχει η πιθανότητα ύπαρξης ζωής».
Η ανίχνευση DMS της ομάδας έφτασε στο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας τριών σ (σίγμα), που σημαίνει ότι υπάρχει 0,3% πιθανότητα τα σήματα να εμφανίστηκαν τυχαία. Ωστόσο, αυτό εξακολουθεί να απέχει πολύ από το απαιτούμενο επίπεδο πέντε σ που υποδηλώνει μια στατιστικά σημαντική επιστημονική ανακάλυψη.
Απαντώντας σε επικρίσεις ότι η ομάδα μπορεί να υπερέβαλε στην αποτίμηση της μελέτης της, ο Madhusudhan είπε ότι είναι προς το δημόσιο συμφέρον να γνωρίζουμε πώς προχωρά αυτή η έρευνα. «Οι φορολογούμενοι που μας πληρώνουν έχουν το δικαίωμα να απολαμβάνουν τη διαδικασία. Όταν στέλνουμε ένα ρομπότ στον Άρη, δεν περιμένουμε να πάει και να βρει ζωή για να γιορτάσουμε την αποστολή του. Ανακοινώνουμε ότι στέλνουμε ρομπότ στον Άρη και είμαστε ενθουσιασμένοι με την πιθανότητα. Αυτό είναι το αντίστοιχο».
«Δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις»
Διάφοροι ερευνητές έχουν ήδη προσπαθήσει να αναπαράγουν τα ευρήματα χρησιμοποιώντας τα δικά τους μοντέλα δεδομένων, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Στις 22 Απριλίου, για παράδειγμα, ο αστροφυσικός του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Jake Taylor ανέλυσε εκ νέου τα φάσματα του James Webb από τη μελέτη του Κέιμπριτζ, χρησιμοποιώντας ένα απλό μοντέλο δεδομένων που αξιοποιείται συνήθως σε μελέτες εξωπλανητών. Η ανάλυση του Taylor, που δημοσιεύθηκε στη βάση arXiv, δεν βρήκε ίχνη DMS. «Δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις στο φάσμα μετάδοσης MIRI του K2-18b», έγραψε ο Taylor.
Καλλιτεχνική απεικόνιση του εξωπλανήτη K2-18 b
NASA, CSA, ESA, J. Olmstead (STScI), N. Madhusudhan (Cambridge University)
Εξετάζοντας τη μελέτη της ομάδας του Κέιμπριτζ, ο Eddie Schwieterman, επίκουρος καθηγητής αστροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, επίσης διστάζει να διακηρύξει ότι υπάρχουν σημάδια ζωής στον K2-18b.
«Όταν το DMS αλληλεπιδρά με το υπεριώδες φως από το άστρο, χωρίζεται σε συστατικά που ανασυντίθενται σε άλλα μόρια όπως το αιθάνιο (C2H6) και το αιθυλένιο (C2H4)», είπε στο Live Science. «Η μελέτη δεν αναφέρει την ανίχνευση αυτών των μορίων, κάτι που είναι περίεργο, καθώς θα περίμενε κανείς αυτά τα αέρια να εμφανίζονται μαζί».
Τι θα ακολουθήσει;
Όλοι, συμπεριλαμβανομένης της ομάδας του Κέιμπριτζ, συμφωνούν ότι απαιτούνται περισσότερες παρατηρήσεις του K2-18b για να ξεκαθαρίσει η εικόνα. Αυτό σημαίνει ότι οι ερευνητές θα πρέπει να ζητήσουν περισσότερο χρόνο από το James Webb για να παρατηρήσουν τον εξωπλανήτη καθώς περνά μπροστά από το άστρο του.
Διαβάστε ακόμη:
Πώς το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb θα μπορούσε να εντοπίσει εξωγήινη ζωή μέσα σε λίγες ώρες
Ευτυχώς, αυτό συμβαίνει σχεδόν κάθε μήνα, καθώς ο K2-18b ολοκληρώνει μια διέλευση από το άστρο του κάθε 33 ημέρες. «Μια διέλευση διαρκεί περίπου οκτώ ώρες», εξήγησε ο Madhusudhan. «Χρειάζονται μόνο περίπου 16 έως 24 ώρες χρόνου από το James Webb».
Εάν οι πρόσθετες παρατηρήσεις μπορούν να αυξήσουν τη στατιστική σημαντικότητα της ανίχνευσης DMS, το επόμενο βήμα θα είναι να αποδειχθεί το μόριο δεν παράγεται από κάποιον άγνωστο φυσικό μηχανισμό, σύμφωνα με τον Schwieterman. Αυτό θα απαιτήσει πολλούς πειραματισμούς και αρκετή δημιουργική σκέψη εδώ στη Γη. Τέλος, οι επιστήμονες θα πρέπει να εξετάσουν πλανήτες παρόμοιους με τον K2-18b για να δουν αν το DMS είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό σε όλο το σύμπαν.
