Και στον τομέα της Υγείας έχει εισβάλει η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) παρέχοντας πολλές διευκολύνσεις, όμως οι ειδικοί δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους και προειδοποιούν για πολύ σοβαρούς κινδύνους, εάν δεν ληφθούν μέτρα.
Οπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μόνο μόνο 4 από τις 50 χώρες που ο ίδιος έχει αξιολογήσει έχουν χαράξει εθνική στρατηγική για τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης (AI) στην Υγεία.
Η εικόνα για όλα τα υπόλοιπα κράτη είναι αποκαρδιωτική: «Μπαλώματα» από πρόχειρες λύσεις, νομική ασάφεια και πολύ λιγότερη ετοιμότητα απ’ όση απαιτεί το μέγεθος της τεχνολογικής επανάστασης και του μέλλοντος που έρχεται κατά πάνω μας με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Με αυτό το δεδομένο ξεκίνησε ο Δρ. Hans Kluge, Περιφερειακός Διευθυντής Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, την ομιλία του στη Βαλέτα της Μάλτας, μια τοποθέτηση που έμοιαζε περισσότερο με «καμπανάκι κινδύνου» προς τις κυβερνήσεις και συστήματα Υγείας της Ευρώπης, που αντιμετωπίζουν την τεχνητή νοημοσύνη σαν ένα ακόμη gadget και όχι ως πιθανό φορέα ανεπιθύμητης ανατροπής.
Κλούγκε: «Η επανάσταση δεν θα γραφτεί από κώδικα, αλλά από τις επιλογές μας»
Ο περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη περιέγραψε δύο «σενάρια» που έρχονται από το κοντινό μέλλον, ταυτόχρονα:
στο πρώτο, η AI τεχνολογία ενισχύει την πρόσβαση και εξαλείφει τις ανισότητες
ενώ στο δεύτερο, τις πολλαπλασιάζει
Η τεχνητή νοημοσύνη, είπε, «είναι ικανή να ενώσει, αλλά και να διχάσει». Μπορεί να φέρει διάγνωση στο κινητό μιας μητέρας σε χωριό, μπορεί όμως και να γίνει εργαλείο αποκλεισμού, αν οι χώρες αφήσουν τη διακυβέρνηση στα χέρια της τεχνολογίας.
Τα νούμερα που επιβεβαιώνουν το χάσμα
Οι κίνδυνοι, όμως, δυστυχώς είναι υπαρκτοί. Ο ΠΟΥ δημοσίευσε την πρώτη περιφερειακή αποτύπωση της Ετοιμότητας των χωρών απέναντι στην Τεχνητή Νοημοσύνη (AI readiness), με αποτελέσματα που απαιτούν άμεσες παρεμβάσεις:
Μόνο 4/50 χώρες έχουν εθνική στρατηγική ειδικά για την ΑΙ στην Υγεία
Λιγότερες από 1 στις 4 εκπαιδεύουν συστηματικά τους υγειονομικούς στις δυνατότητες και τους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης
Μόνο 4/50 έχουν ξεκάθαρους κανόνες ευθύνης σε περίπτωση αποτυχίας του αλγορίθμου
43 από τις 50 χώρες (86%) δηλώνουν ως βασικό εμπόδιο τη νομική αβεβαιότητα και την έλλειψη κατάλληλου νομικού πλαισίου
39 από τις 50 (78%) αναφέρουν οικονομικούς περιορισμούς
Σύμφωνα με την ίδια μελέτη οι ελλείψεις υπονομεύουν όχι μόνο την ασφάλεια, αλλά και την εμπιστοσύνη των πολιτών, κάτι που αποτελεί -ούτως ή άλλως- «πληγή» για την Υγεία τον 21ο αιώνα.
AI και τα «φωτεινά παραδείγματα»
Όμως η Ευρώπη δεν έχει μόνο προβλήματα στον τομέα της εφαρμογής της Τεχνητής Νοημοσύνης, αλλά και φωτεινές εξαιρέσεις.
Ο Χ. Κλούγκε παρέθεσε στην ομιλία του και παραδείγματα, σύμφωνα με τα οποία, η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί σωστά και σώζει ζωές στην πράξη:
Τουρκία: Το ΑΙ στη μαστογραφία για γυναίκες 40–69 ετών, έχει καλύτερη ακρίβεια και μικρότερο φόρτο εργασίας για τους ακτινολόγους.
Σλοβακία: Το ΑΙ στον σχεδιασμό της ακτινοθεραπείας, μειώνει τον χρόνο προετοιμασίας στο μισό.
Φινλανδία: Εφαρμόζεται προηγμένη ανωνυμοποίηση δεδομένων για έρευνα χωρίς να θυσιάζεται η ιδιωτικότητα.
Ηνωμένο Βασίλειο: Το NHS διπλασιάζει τα ποσοστά ανάρρωσης μετά από εγκεφαλικό χάρη σε ΑΙ που επιταχύνει τη διάγνωση.
Με άλλα λόγια: όταν η τεχνολογία εφαρμόζεται πάνω σε καθαρούς κανόνες, λειτουργεί σωστά και σώζει ζωές, όπως είπε.
Το μεγάλο στοίχημα: ΑΙ που ενισχύει το σύστημα Υγείας και δεν αντικαθιστά τους γιατρούς
Η κεντρική ιδέα της ομιλίας του Χ. Κλούγκε ήταν ξεκάθαρη: η ΑΙ δεν πρέπει να γίνει το «αφεντικό», αλλά το «εργαλείο».
Είναι ευθύνη των κυβερνήσεων να δημιουργήσουν «οχυρά αξιών» γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη, ενώ η εφαρμογή της -όπως είπε- θα πρέπει να στηρίζεται σε ηθικές αξίες, ασφάλεια και να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα.
«Η τεχνολογία δεν θεραπεύει, οι άνθρωποι θεραπεύουν» τόνισε χαρακτηριστικά. Κι αυτή είναι και η απάντηση στον φόβο ότι το AI θα αντικαταστήσει τους επαγγελματίες υγείας και κυρίως τους γιατρούς.
Αυτό που προτείνεται είναι το ακριβώς αντίθετο: η τεχνολογία ΑΙ μπορεί να «κερδίσει» χρόνο για το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, να μειώσει το burnout από το οποίο υποφέρουν όλοι οι επαγγελματίες υγείας στην Ευρώπη και να τους διευκολύνει να ασκήσουν καλύτερα τα καθήκοντά τους. Αρκεί να δημιουργηθεί το κατάλληλο πλαίσιο.
Οι τέσσερις εντολές του ΠΟΥ για να μη χαθεί το παιχνίδι
Ο Κλούγκε κατέθεσε τέσσερις συγκεκριμένες προτεραιότητες:
Διακυβέρνηση με σκοπό: Ασφαλής, ηθική ΑΙ που σέβεται τα δικαιώματα
Επένδυση στους ανθρώπους: Καμία τεχνολογία δεν δουλεύει χωρίς εκπαιδευμένο προσωπικό
Αξιόπιστα οικοσυστήματα δεδομένων: Χωρίς εμπιστοσύνη, δεν υπάρχει καινοτομία.
Διασυνοριακή συνεργασία: Η ΑΙ δε γνωρίζει σύνορα – άρα ούτε οι πολιτικές πρέπει να γνωρίζουν
Η Ευρώπη, όπως επισήμανε, έχει την «ιστορική ευκαιρία» να γίνει παγκόσμιος οδηγός για την υπεύθυνη τεχνητή νοημοσύνη.
Τέλος, έκλεισε την ομιλία του με μια προειδοποίηση: «Το πραγματικό τεστ δεν θα είναι πόσο γρήγορα προχωρά η ΑΙ, αλλά πόσο σοφά εμείς την οδηγούμε. Η ανθρωπότητα πρέπει να κρατά το τιμόνι».
Πηγή: iatropedia.gr
