Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κρύβεται πίσω από την μείωση του δείκτη νοημοσύνης όλων των Ευρωπαίων εξαιτίας των τεράστιων ποσοτήτων μολύβδου που παρήγαγε η ανθούσα βιομηχανία μετάλλων αποκαλύπτει νέα επιστημονική μελέτη.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι η μαζική εξόρυξη και επεξεργασία μολύβδου προκάλεσε την έκρηξη των επιπέδων μολύβδου στον αέρα κατά τη διάρκεια της ακμής της αυτοκρατορίας, οδηγώντας σε μια εκτιμώμενη πτώση του δείκτη νοημοσύνης κατά δύο έως τρεις μονάδες σε όλη τη χώρα σύμφωνα με τoν Guardian.
«Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι μπορέσαμε να ποσοτικοποιήσουμε την ατμοσφαιρική ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια και να αξιολογήσουμε τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία του αρχαίου ρωμαϊκού πολιτισμού», δήλωσε ο Δρ. Τζόζεφ Μακόνελ του Ινστιτούτου Ερευνών της Ερήμου στη Νεβάδα.
«Τα ευρήματά μας καταδεικνύουν ότι οι ανθρωπογενείς εκπομπές από βιομηχανικές δραστηριότητες είχαν ως αποτέλεσμα εκτεταμένες βλάβες στην ανθρώπινη υγεία για πάνω από δύο χιλιετίες, πράγμα αρκετά βαθύ κατά την άποψή μου», πρόσθεσε.
Οι Ρωμαίοι γιατροί γνώριζαν τους κινδύνους της δηλητηρίασης από μόλυβδο, αλλά το μέταλλο εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται ευρέως για σωλήνες νερού και κατσαρόλες μαγειρέματος και έβρισκε το δρόμο του σε φάρμακα, καλλυντικά και παιχνίδια. Το μέταλλο λαμβανόταν επίσης σκόπιμα αφού οι Ρωμαίοι ανακάλυψαν ότι τα σιρόπια που περιείχαν μόλυβδο βοηθούσαν στη συντήρηση και τη γλύκανση του κρασιού.
Ενώ η δηλητηρίαση από μόλυβδο μέσω μολυσμένου φαγητού και κρασιού ήταν πιο πιθανό να απασχολήσει τις ανώτερες τάξεις, ολόκληρος ο πληθυσμός θα εισέπνεε μόλυβδο που παρήχθη από τα τεράστια ορυχεία και τις επιχειρήσεις τήξης της αυτοκρατορίας, καθώς ο μόλυβδος αποτελούσε υποπροϊόν των διυλιστηρίων αργύρου και χρυσού.
Για να εντοπίσουν τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής μόλυβδος ρύπανσης κατά τη ρωμαϊκή εποχή, ο ΜκΚόνελ και μια διεθνής ομάδα ερευνητών ανέλυσαν πυρήνες πάγου που εξήχθησαν από την Αρκτική. Οι πυρήνες παγόβουνου παρείχαν ένα χρονοδιάγραμμα των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων μολύβδου από το 500 π.Χ. έως το 600 μ.Χ.
Γράφοντας στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, οι ερευνητές περιγράφουν πώς οι πυρήνες πάγου αποκάλυψαν μια απότομη αύξηση της ρύπανσης από μόλυβδο γύρω στο 15 π.Χ. μετά την άνοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στη συνέχεια, τα επίπεδα παρέμειναν υψηλά μέχρι την παρακμή της Pax Romana, μιας περιόδου 200 ετών σχετικής ειρήνης και ευημερίας που έληξε το 180 μ.Χ. Κατά την περίοδο αυτή, ο ΜακΚόνελ εκτιμά ότι η αυτοκρατορία απελευθέρωσε στην ατμόσφαιρα περισσότερους από μισό εκατομμύριο τόνους μολύβδου.
Για να υπολογίσουν τον αντίκτυπο που μπορεί να είχε η ρύπανση, οι επιστήμονες στράφηκαν σε ατμοσφαιρικά μοντέλα για να χαρτογραφήσουν πώς ο μόλυβδος θα εξαπλωνόταν στην Ευρώπη. Στη συνέχεια, βασίστηκαν σε σύγχρονες μελέτες για να υπολογίσουν πόση ποσότητα του νευροτοξικού μετάλλου θα είχε συσσωρευτεί στα παιδιά και τι αντίκτυπο θα μπορούσε να είχε στον δείκτη νοημοσύνης τους.
Κατά μέσο όρο, τα επίπεδα μολύβδου στο αίμα των παιδιών κατά την ακμή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας θα μπορούσαν να έχουν αυξηθεί κατά 2,4 μικρογραμμάρια ανά δεκάγραμμο, διαπίστωσαν οι ερευνητές, μειώνοντας το IQ τους κατά 2,5 έως 3 μονάδες. Όταν λαμβάνεται υπόψη τοη συνολική έκθεση στο μόλυβδο, τα επίπεδα στο αίμα των παιδιών μπορεί να έφταναν περίπου τα 3,5 μικρογραμμάρια ανά δεκάλιτρο.
Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αριθμούσε περισσότερους από 80 εκατομμύρια ανθρώπους στο απόγειό της, πράγμα που σημαίνει ότι περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού θα μπορούσε να έχει εκτεθεί στη ρύπανση από μόλυβδο που παρήγαγε η εξόρυξη και η τήξη. Οι επιπτώσεις της δηλητηρίασης από μόλυβδο μπορεί να είναι τόσο σοβαρές που οι μελετητές έχουν συζητήσει αν συνέβαλε στην πτώση της αυτοκρατορίας.
«Μια μείωση του δείκτη νοημοσύνης κατά 2,5 έως 3 μονάδες μπορεί να μην ακούγεται μεγάλη, αλλά αφορούσε το σύνολο του πληθυσμού και θα παρέμενε για τα σχεδόν 180 χρόνια της Pax Romana», δήλωσε ο ΜακΚόνελ. «Το αφήνω στους επιδημιολόγους, τους αρχαίους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους να καθορίσουν αν τα επίπεδα συνολικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης από μόλυβδο και οι επιπτώσεις στην υγεία που έχουμε εντοπίσει … ήταν αρκετά για να αλλάξουν την ιστορία».
Ενώ η ατμοσφαιρική ρύπανση από μόλυβδο μειώθηκε μετά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αυξήθηκε ξανά κατά τον Μεσαίωνα και εκτινάχθηκε τον 20ό αιώνα με τη Βιομηχανική Επανάσταση και την καύση ορυκτών καυσίμων, συμπεριλαμβανομένων των μολυβδούχων καυσίμων για τα οχήματα. Μια μελέτη του 2021 από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στις ΗΠΑ διαπίστωσε ότι τα επίπεδα μολύβδου στο αίμα σε παιδιά ηλικίας ενός έως πέντε ετών μειώθηκαν από 15,2 σε 0,83 μικρογραμμάρια ανά δεκάγραμμο μεταξύ των τελών της δεκαετίας του 1970 και του 2016, καθώς απαγορεύτηκαν τα καύσιμα που περιείχαν μόλυβδο.
