Το μπετόνγκ με την ουρά βούρτσας μοιάζει με μικρογραφία καγκουρό και έχει μια θήκη όπου κρατάει τα μικρά του, αλλά αυτό το μικρό μαρσιποφόρο δεν είναι και τόσο αξιολάτρευτο όσο δείχνει.
Για την ακρίβεια, όταν νιώσει απειλή, θα εκτινάξει το μικροσκοπικό νεογνό του από τη «θήκη» του και θα αναπηδήσει προς διαφορετική κατεύθυνση για να αποφύγει τον θηρευτή του. Το να θυσιάζει κανείς τα μικρά του μπορεί να φαίνεται βάναυσο, αλλά είναι μια ουσιαστική στρατηγική επιβίωσης για ένα είδος, που μέχρι πρόσφατα, είχε εξαφανιστεί στη χερσόνησο Γιορκ της Νότιας Αυστραλίας.
Στο παρελθόν κατοικούσαν σε περισσότερο από το 60% της ηπειρωτικής Αυστραλίας. Ωστόσο, ο ευρωπαϊκός αποικισμός έφερε μαζί του αρπακτικές άγριες γάτες και αλεπούδες και την καταστροφή μεγάλου μέρους των ενδημικών λιβαδιών και δασικών εκτάσεων όπου ζούσε το ζώο.
Μεταξύ του 1999 και του 2010, το μέγεθος του πληθυσμού του είδους μειώθηκε κατά 90% που, σύμφωνα με ορισμένες έρευνες, η μείωση μπορεί να οφείλεται στην εξάπλωση παράσιτων στο αίμα, και σε άλλους παράγοντες. Σήμερα, το Μπετόνγκ περιορίζεται σε λίγα μόνο νησιά και απομονωμένους ηπειρωτικούς θύλακες στη νοτιοδυτική Αυστραλία, στο μόλις 1% της προηγούμενης εξάπλωσής του.
Η πρωτοβουλία Marna Banggara
«Είμαστε σε μια αποστολή, προκειμένου να επαναφέρουμε μερικά από αυτά τα ενδημικά είδη που έχουν χαθεί από το τοπίο μας μετά τον ευρωπαϊκό αποικισμό», λέει ο Derek Sandow, υπεύθυνος του προγράμματος Marna Banggara, μιας πρωτοβουλίας αφιερωμένης στην αποκατάσταση μέρους της ιστορικής οικολογικής ποικιλότητας της χερσονήσου Γιορκ.
Παλαιότερα γνωστό ως «Μεγάλη Νότια Κιβωτός», το έργο, το οποίο ξεκίνησε το 2019 από το Northern and Yorke Landscape Board, μετονομάστηκε για να τιμήσει τους ιθαγενείς της περιοχής Narungga, οι οποίοι συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στην πρωτοβουλία.
«Marna στη γλώσσα μας σημαίνει καλή, ευημερούσα, υγιής, και Banggara σημαίνει χώρα», λέει στο CNNi ο Garry Goldsmith, μέλος της κοινότητας Narungga που εργάζεται στο έργο.
Η ομάδα αρχικά έστησε έναν φράχτη 25 χιλιομέτρων για τον έλεγχο των αρπακτικών σε όλο το στενό τμήμα της χερσονήσου Γιορκ για να δημιουργήσει ένα ασφαλές καταφύγιο 150.000 εκταρίων για το πρώτο είδος που επέστρεψε: το Μπετόνγκ με την ουρά βούρτσας, γνωστό ως yalgiri στους κατοίκους της Narungga.
«Μειώσαμε τις επιπτώσεις από τις αλεπούδες και τις γάτες σε ένα επίπεδο αρκετά χαμηλό, ώστε αυτά τα yalgiri να επανεγκατασταθούν και να μπορέσουν να βρουν καταφύγια, να βρουν τροφή και να επιβιώσουν μόνα τους», λέει ο Sandow.
Μεταξύ 2021 και 2023, η ομάδα εισήγαγε στην προστατευόμενη περιοχή σχεδόν 200 μπετόνγκ. Η προμήθεια αυτών των ατόμων από διάφορους εναπομείναντες πληθυσμούς σε ολόκληρη τη Δυτική Αυστραλία βοήθησε στην «αύξηση της γενετικής δεξαμενής», λέει ο Goldsmith.
Ο Sandow προσθέτει ότι η ενίσχυση της ποικιλομορφίας των ειδών είναι σημαντική, καθώς τα άτομα αυτά «κατέχουν το γενετικό αποτύπωμα για το μέλλον του είδους εδώ».
Μηχανικοί οικοσυστημάτων
Τα μικρά μαρσιποφόρα τρέφονται με βολβούς, σπόρους και έντομα, αλλά η κύρια πηγή τροφής τους είναι οι μύκητες που αναπτύσσονται υπόγεια- για να τους βρουν, πρέπει να σκάψουν. «Είναι οι μικροί κηπουροί της φύσης», λέει ο Sandow, «ένα μόνο yalgiri μπορεί να γυρίσει δύο έως έξι τόνους χώματος το χρόνο».
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι το πρώτο είδος που επανεισάγεται στην περιοχή, λέει. Όλο αυτό το σκάψιμο αερίζει το έδαφος, βελτιώνει το φιλτράρισμα του νερού και βοηθά τα φυτά να βλαστήσουν – ωφελώντας άλλα ζώα που βασίζονται στο οικοσύστημα.
Μέχρι στιγμής, το πρόγραμμα επανεισαγωγής «πιθανώς ξεπερνάει ακόμη και τις προσδοκίες», λέει ο Sandow. Σχεδόν το 40% των ατόμων που συνελήφθησαν σε μια πρόσφατη έρευνα παρακολούθησης ήταν απόγονοι των ατόμων που είχαν αρχικά εισαχθεί στην περιοχή και 22 από τα 26 θηλυκά έφεραν μικρά σε σάκους. Αυτό σημαίνει ότι «αναπαράγονται και είναι υγιή», λέει.
«Το πραγματικά σημαντικό μέρος αυτού είναι να μαθαίνουμε από τη διαδικασία», λέει ο Goldsmith. Αν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο, η ομάδα ελπίζει να επιστρέψουν περισσότερα τοπικά εξαφανισμένα είδη στην περιοχή τα επόμενα χρόνια, συμπεριλαμβανομένων άλλων μαρσιποφόρων όπως το νότιο καφέ bandicoot, το κόκκινο φασκογκάλε και το δυτικό κουόλ.
Ο Sandow επιμένει ότι η βελτίωση του οικοσυστήματος της περιοχής μέσω της επανεισαγωγής ειδών και του ελέγχου των θηρευτών μπορεί επίσης να έχει θετικές επιπτώσεις σε βιομηχανίες όπως ο τουρισμός. «Μπορεί να ωφελήσει τις τοπικές επιχειρήσεις, μπορεί να ωφελήσει την τοπική γεωργία, μπορεί να προσφέρει αυτά τα οφέλη διατήρησης», λέει. «Δεν χρειάζεται να είναι αμοιβαία αποκλειόμενα».
