Ξοδεύουμε περίπου το ένα τρίτο της ζωής μας στον ύπνο. Τόσο η διάρκεια όσο και η ποιότητά του επηρεάζει, θετικά ή αρνητικά, πολλές πτυχές της.
Ο κακός ύπνος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών ασθενειών, όπως η υπέρταση, ο διαβήτης και η παχυσαρκία, επιδεινώνει τα επίπεδα ενέργειας την επόμενη μέρα, δυσκολεύει την πνευματική συγκέντρωση, επιβραδύνει στις καθημερινές δραστηριότητες, χαλάει τη διάθεση. Είναι επίσης πολύ πιθανόν να προκαλέσει πτώση του ανοσοποιητικού και να παρατείνει την ανάρρωση. Επομένως, ο καλός, επαρκής και ποιοτικός ύπνος κάθε βράδυ είναι ιδιαίτερα σημαντικός.
Μερικές φορές, όμως, αυτός διαταράσσεται από την ύπαρξη παθήσεων και συνηθειών που προκαλούν πόνο. Η στάση ύπνου είναι από αυτές που συμβάλει στην ανάπτυξη αλλά και την επιδείνωσή του. Ο πόνος στον ώμο είναι ένας από τους συχνότερους και πιο ενοχλητικούς, αφού μπορεί να μας κρατήσει ξάγρυπνους ή να εμφανιστεί μόλις ξυπνήσουμε και να διαταράξει σοβαρά την καθημερινότητά μας.
«Μια βραδιά με κακό ύπνο, που μια άβολη τοποθέτηση του ώμου για πολλές ώρες προκάλεσε περιστασιακό πόνο ένα πρωινό δεν είναι ανησυχητικό γεγονός. Εάν όμως τα επεισόδια αυτά είναι καθημερινά είναι προτιμότερο να διερευνηθεί η αιτία το συντομότερο, καθώς η λάθος θέση του άνω άκρου κατά την κατάκλιση μπορεί να βλάψει μόνιμα την άρθρωση του ώμου ή να επιδεινώσει παθήσεις της άρθρωσης που θα μπορούσαν να έχουν καλύτερη πορεία», προειδοποιεί ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός δρ Παναγιώτης Πάντος, Διευθυντής της Ορθοπαιδικής Κλινικής Άνω Άκρου στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και υπεύθυνος των τμημάτων Άνω Άκρου και Αθλητικών Κακώσεων της Osteon Orthopedic & Spine Clinic.
Το σίγουρο είναι ότι ο επαναλαμβανόμενος πόνος στον ώμο κατά ή μετά τον ύπνο δεν προκαλείται χωρίς αιτία. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που κοιμούνται στο πλάι, που θεωρείται επιβαρυντική στάση, χωρίς να πονούν ποτέ.
Αν και μπορεί να οφείλεται σε ασθένειες όπως διαβήτη, διαταραχές του θυρεοειδούς και νόσο του Πάρκινσον, οι πιο συνηθισμένες αιτίες είναι ο τραυματισμός του στροφικού πετάλου του ώμου, η θυλακίτιδα ώμου, το σύνδρομο πρόσκρουσης ώμου, ο παγωμένος ώμος και η οστεοαρθρίτιδα στην άρθρωση. Οι παθήσεις αυτές εμφανίζονται συχνότερα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και σε όσους έχουν οικογενειακό ιστορικό.
Εκτός από τον πόνο που μπορεί να είναι έντονος, ιδίως κατά την ανύψωσή του χεριού, μερικά συμπτώματα που είναι κοινά σε αυτές τις παθήσεις μετά από την κατάκλιση είναι η αδυναμία έκτασής του χεριού, συγκράτησης αντικειμένων, φυσιολογικής κίνησης του ώμου, ακόμα και η δυσκολία εκτέλεσης εργασιών ρουτίνας, όπως το βούρτσισμα των δοντιών.
«Ο πόνος στη γληνοβραχιόνια άρθρωση είναι το τρίτο πιο συχνό μυοσκελετικό πρόβλημα, με την τενοντίτιδα του στροφικού πετάλου του ώμου να αποτελεί τη συχνότερη αιτία πρόκλησής του. Η θέση του ύπνου είναι παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξή της – όχι μόνο ένδειξης της ύπαρξης βλάβης. Μελέτες έχουν αποδείξει, μέσω μετρήσεων των υπακρωμιακών πιέσεων κατά τη διάρκεια των πιο συχνών στάσεων ύπνου, ότι τις χαμηλότερες πιέσεις δέχεται ο ώμος όταν το άτομο κοιμάται ανάσκελα και τις υψηλότερες όταν κοιμάται στο πλάι, περισσότερο όταν τα χέρια είναι ψηλά, ή όταν κοιμάται μπρούμυτα.
Μια από τις πιο πρόσφατες μελέτες που το απέδειξε, δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Arthroscopy, Sports Medicine, and Rehabilitation. Βρήκε ότι υπάρχει σημαντική σχέση μεταξύ του ύπνου στο πλάι και των ρήξεων στροφικού πετάλου του ώμου. Οι μελετητές διαπίστωσαν ότι το 89,7% των ασθενών προτιμούσαν την πλάγια θέση κατάκλισης και ύπνου», επισημαίνει.
Το στροφικό πέταλο είναι ένα σύνολο τεσσάρων μυών και των αντίστοιχων τενόντων τους που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της φυσιολογικής λειτουργίας της γληνοβραχιόνιας άρθρωσης. Οι τραυματισμοί είναι συχνοί στο γενικό πληθυσμό, με τον επιπολασμό να κυμαίνεται μεταξύ 6% και 39%, ο οποίος είναι ακόμη μεγαλύτερος στα άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών. Ορισμένες μελέτες καταδεικνύουν ότι οι ρήξεις υπερβαίνουν το 50% σε άτομα άνω των 80 ετών.
Η διάγνωση της πάθησης γίνεται με εξετάσεις υψηλής ακρίβειας και ευαισθησίας – τη μαγνητική τομογραφία (MRI) και την υπερηχογραφική απεικόνιση, οι οποίες μπορεί να δείξουν ρήξεις μερικού ή ολικού πάχους. Μόνο ένα μικρό ποσοστό ρήξεων θεραπεύεται – με την πάροδο του χρόνου η πλειονότητα των περιστατικών επιδεινώνεται.
Η συντηρητική αντιμετώπιση αποτελεί την πρώτη επιλογή για ρήξεις μερικού πάχους, η οποία έγκειται στη λήψη από τον ασθενή αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων σε συνδυασμό με φυσικοθεραπεία και μυϊκή ενδυνάμωση. Αν δεν βελτιώνονται τα συμπτώματα ή επιδεινώνονται, τότε ο μοναδικός δρόμος θεραπείας είναι η συρραφή των τενόντων αρθροσκοπικά (όχι με ανοιχτή χειρουργική επέμβαση), διότι έτσι εξασφαλίζεται η ταχύτερη αποκατάσταση, ο ασθενής χάνει λιγότερο αίμα και βιώνει λιγότερο πόνο.
«Όσοι κοιμούνται στο πλάι, μπρούμυτα ή ανάσκελα με τα χέρια πάνω από το κεφάλι είναι πιθανότερο να αναπτύξουν ή να επιδεινώσουν βλάβες του ώμου. Η καλύτερη στάση ύπνου είναι η ύπτια. Αρκετοί άνθρωποι, όμως, τη βρίσκουν εξαιρετικά άβολη – συχνά δεν μπορούν καν να αποκοιμηθούν έτσι. Αλλά όλα μπορούν να ξεπεραστούν με επιμονή και προσπάθεια.
«Υπάρχουν στρώματα στα οποία είναι ευκολότερο να κοιμηθεί κάποιος ανάσκελα, ίσως προσθέτοντας ένα ανατομικό μαξιλάρι στον αυχένα. Για την αποφυγή πόνου στη μέση και καλύτερη υποστήριξη της σπονδυλικής στήλης αρκεί η τοποθέτηση ενός μαξιλαριού κάτω από τα γόνατα.
Μία άλλη λύση είναι οι ασθενείς να κοιμούνται σε πιο όρθια θέση, τοποθετώντας ένα μικρό μαξιλάρι ανάμεσα στις ωμοπλάτες, ένα καλό μαξιλάρι που προσφέρει επαρκή υποστήριξη στον αυχένα και, όταν υπάρχει αρκετός χώρος, από ένα σε κάθε χέρι. Έτσι, οι πιέσεις που ασκούνται στους ώμους ελαχιστοποιούνται και ταυτόχρονα οι ασθενείς, έχοντας ένα μαξιλάρι σε κάθε πλευρό, μαθαίνουν σταδιακά να μην γυρίζουν στο πλάι όταν αποκοιμηθούν.
Η ύπτια στάση ύπνου είναι ιδανική για κάθε πάθηση που προκαλεί πόνο στον ώμο, αλλά και για εκείνους που αναρρώνουν από χειρουργική επέμβαση στη συγκεκριμένη άρθρωση.
Όσοι έχουν διαγνωσμένη πάθηση και δεν μπορούν να κοιμηθούν ανάσκελα παρά τις προσπάθειές τους, υπάρχει η λύση να γυρίσουν στο πλάι έχοντας τον υγιή ώμο στο στρώμα και τοποθετώντας 1-2 μαξιλάρια στην αγκαλιά, ώστε να ακουμπήσει φυσικά το χέρι που πονάει πάνω σε αυτά», καταλήγει ο δρ Πάντος.
