Η Σομαλιλάνδη, ένα κατά κύριο λόγο άγνωστο στο ευρύ κοινό de facto κράτος στην Ανατολική Αφρική, βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της διεθνούς επικαιρότητας μετά την επίσημη αναγνώρισή της από το Ισραήλ.
Με ανακοίνωση του Μπενιαμίν Νετανιάχου, το Τελ Αβίβ αναγνώρισε τη Σομαλιλάνδη ως «ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος», τερματίζοντας τρεις και πλέον δεκαετίες διπλωματικής απομόνωσης.
Η απόφαση αυτή του Ισραήλ προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Σομαλίας, της Αιγύπτου, του Τζιμπουτί και της Τουρκίας
Σημειώνεται ότι η Σομαλιλάνδη είχε ανακηρύξει μονομερώς την ανεξαρτησία της από τη Σομαλία στις 18 Μαΐου 1991, χωρίς όμως μέχρι σήμερα να έχει λάβει επίσημη αναγνώριση από οποιοδήποτε κράτος ή διεθνή οργανισμό.
Ποια είναι η Σομαλιλάνδη;
Η Σομαλιλάνδη (Somaliland) είναι μια περιοχή στο Βορειοδυτικό τμήμα της Σομαλίας, στη Χερσόνησο του Κέρατος της Αφρικής. Παρά το γεγονός ότι λειτουργεί στην πράξη ως ανεξάρτητο κράτος με δική του κυβέρνηση, νόμισμα, στρατό και θεσμούς, δεν αναγνωρίζεται επίσημα από τη διεθνή κοινότητα ως κυρίαρχο κράτος.
Η περιοχή της σημερινής Σομαλιλάνδης υπήρξε από το τέλος του 19ου αιώνα βρετανικό προτεκτοράτο με την ονομασία British Somaliland.
Στις 26 Ιουνίου του 1960 ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία, ενώ πέντε ημέρες αργότερα ενώθηκε με την Ιταλική Σομαλιλάνδη για να δημιουργήσουν τη Σομαλική Δημοκρατία.
Ακολούθησαν δεκαετίες πολιτικής αστάθειας και εμφύλιας σύγκρουσης στη Σομαλία, ενώ μετά την ανατροπή του στρατιωτικού καθεστώτος του αυταρχικού δικτάτορα Σιάντ Μπάρε, το 1991, την ώρα που η χώρα βυθιζόταν στο χάος , η Σομαλιλάνδη ανακήρυξε την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της και δημιούργησε δικούς της θεσμούς.
Έκτοτε λειτουργεί αυτόνομα, έχοντας δικό της νόμισμα, στρατό και αστυνομία και σχετική σταθερότητα σε σύγκριση με την υπόλοιπη Σομαλία που μαστίζεται από χρόνιες πολιτικές αντιπαραθέσεις, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζει και τις επιθέσεις των ισλαμιστών ανταρτών Σεμπάμπ.
Το de facto ανεξάρτητο κράτος της Σομαλιλάνδης διαθέτει:
• Σύνταγμα (εγκρίθηκε με δημοψήφισμα το 2001)
• Εκλεγμένο Πρόεδρο και Κοινοβούλιο
• Δικαστικό σύστημα
• Δικές της δυνάμεις ασφαλείας
• Δικό της νόμισμα (Somaliland shilling)
Η Σομαλιλάνδη, με έκταση περίπου 175.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (το μέγεθος της Ουρουγουάης) έχει πρωτεύουσα τη Χαργκέισα (Hargeisa), πληθυσμό λίγο πάνω από 6,2 εκατομμύρια (είναι κατά πλειοψηφία Σομαλικής εθνοτικής καταγωγής και μουσουλμανικός), κύριες γλώσσες τη σομαλική και την αραβική, ενώ διαθέτει δημοκρατικό σύστημα με ειρηνικές μεταβιβάσεις εξουσίας, αν και η μη κερδοσκοπική οργάνωση Freedom House, με έδρα την Ουάσιγκτον, έχει επισημάνει «διάβρωση των πολιτικών δικαιωμάτων και του δημόσιου χώρου» τα τελευταία χρόνια, με δημοσιογράφους και αντιπολιτευόμενες προσωπικότητες να αντιμετωπίζουν καταστολή από τις αρχές.
Βρέχεται βόρεια από τον Κόλπο του Άντεν και συνορεύει με Τζιμπουτί στα βορειοδυτικά, με Αιθιοπία στα δυτικά και τα νότια, με τη Σομαλία στα ανατολικά, αλλά και με τις αυτόνομες περιοχές της Μααχίρ και Πούντλαντ στα ανατολικά. Ο έλεγχος επί των ανατολικών συνόρων της Σομαλιλάνδης δεν έχει αποσαφηνιστεί εξαιτίας συρράξεων με το Πούντλαντ και με αυτονομιστικά κινήματα.
Η Σομαλιλάνδη επίσης δεν είναι μέλος του ΟΗE, δεν αναγνωρίζεται επισήμως από την Αφρικανική Ένωση, ενώ η Σομαλία τη θεωρεί μέρος της επικράτειάς της.
Γυναίκες επιδεικνύουν τη σημαία της Σομαλιλάνδης καθώς περιμένουν στην ουρά για να ψηφίσουν κατά τη διάρκεια των «προεδρικών εκλογών» της Σομαλιλάνδης το 2024.
AP Photo/Abdirahman Aleeli
Σε πολιτική και οικονομική απομόνωση
Η οικονομία της βασίζεται κυρίως στην κτηνοτροφία και τις εξαγωγές ζώων, στα εμβάσματα της διασποράς, αλλά και στο λιμάνι του Μπερμπέρα (Berbera), σημαντικό εμπορικό κόμβο στον Κόλπο του Άντεν. Η έλλειψη ωστόσο διεθνούς αναγνώρισης περιορίζει την πρόσβαση σε διεθνή χρηματοδότηση, επενδύσεις και σε θεσμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα ή το ΔΝΤ, με αποτέλεσμα η ανεργία να παραμένει υψηλή, ιδιαίτερα στους νέους.
Η Σομαλιλάνδη έχει απομονωθεί πολιτικά και οικονομικά μολονότι βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο, στην είσοδο των στενών Μπαμπ ελ Μάντεμπ, σε μία από τις σημαντικότερες εμπορικές θαλάσσιες οδούς του κόσμου, που συνδέει τον Ινδικό Ωκεανό με τη Διώρυγα του Σουέζ.
Η περιοχή αντιμετωπίζει σοβαρές οικονομικές δυσκολίες (πληθωρισμός, ανεργία, φτώχεια) και συγκρούσεις στο ανατολικό τμήμα της, όπου η κυβέρνηση έχασε τον έλεγχο της επαρχίας Σόολ.
Γιατί το Ισραήλ αναγνώρισε την Σομαλιλάνδη
Για το Ισραήλ, η προσέγγιση αυτή έχει γεωστρατηγική σημασία, εκτίμησε σε μια πρόσφατη έκθεσή του το Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας (INSS) που εδρεύει στο Τελ Αβίβ, όπως γράφει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Καθώς έχει εμπλακεί σε πολλά μέτωπα από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα «το Ισραήλ χρειάζεται συμμάχους στην Ερυθρά Θάλασσα για πολλούς στρατηγικούς λόγους, κυρίως για μια πιθανή εκστρατεία εναντίον των Χούθι» της Υεμένης.
Η Σομαλιλάνδη είναι «ο ιδανικός υποψήφιος για μια τέτοια συνεργασία» αφού το έδαφός της θα πρόσφερε «δυνητική πρόσβαση στο πεδίο των επιχειρήσεων».
Την ώρα που ο Νετανιάχου πρόκειται να συναντηθεί την επόμενη εβδομάδα στις ΗΠΑ με τον σημαντικότερο σύμμαχό του, τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, το Ινστιτούτο υπενθυμίζει επίσης ότι για τη Σομαλιλάνδη «η πιο επιθυμητή ανταμοιβή θα ήταν μια αμερικανική αναγνώριση» που θα μπορούσε να ωθήσει πολλές άλλες χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ουάσινγκτον.
