Στη Βαρσοβία θα μεταβεί την Παρασκευή (19/12) ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για την πρώτη συνάντησή του με τον Πολωνό ομόλογό του, Κάρολ Ναβρότσκι, γνωστό για τις επικριτικές του θέσεις έναντι του Κιέβου.
Η συνάντηση που προμηνύεται τεταμένη, ωστόσο θεωρείται ουσιαστική για τους δύο γείτονες.
Χρειάστηκαν τέσσερις μήνες αφότου ο Πολωνός πρόεδρος ανέλαβε τα καθήκοντά του για να συναντηθούν οι δύο αρχηγοί κρατών, αν και η Πολωνία έχει υποδεχθεί περισσότερους από ένα εκατομμύριο Ουκρανούς πρόσφυγες.
Σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, ο Ναβρότσκι απέρριψε τουλάχιστον τρεις προσκλήσεις να επισκεφθεί το Κίεβο, με το περιβάλλον του να αφήνει να εννοηθεί ότι περίμενε τον Ζελένσκι στη Βαρσοβία, δυσαρεστημένος από την κατάσταση των διμερών σχέσεων.
Το Κίεβο θεώρησε αυτή την απόφαση «περιφρονητική», σύμφωνα με Ουκρανούς αναλυτές.
«Ο τρόπος με τον οποίο ο Ναβρότσκι αντιμετωπίζει τις σχέσεις με την Ουκρανία είναι πιο σκληρός από αυτόν του προκατόχου του», του Αντρέι Ντούντα ο οποίος είναι συντηρητικός όπως και ο νυν πρόεδρος της Πολωνίας, αλλά υπήρξε ένθερμος υποστηρικής της Ουκρανίας, δήλωσε μια ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή.
Ο Ναβρότσκι, που είναι ιστορικός στο επάγγελμα, πιστεύει ότι όσο δεν επιλύονται ορισμένα ιστορικά ζητήματα, «οι πολωνοουκρανικές σχέσεις δεν μπορούν να αποκτήσουν στρατηγικό χαρακτήρα», εξήγησε ο Πιότρ Μπούρας, αναλυτής στο think tank ECFR.
Ο κατάλογος των παραπόνων με το Κίεβο είναι μακρύς. Ο Ναβρότσκι κατηγορεί την Ουκρανία ότι δεν θεωρεί την Πολωνία ισότιμο εταίρο αλλά περιθωριακό συνομιλητή, ένα επιχείρημα που επαναλαμβάνει συχνά η πολωνική ακροδεξιά.
«Υποστηρίζουμε πραγματικά την Ουκρανία και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, αλλά πρέπει να μάθουμε να λειτουργούμε ως εταίροι και όχι ως εταίροι ήσσονος σημασίας», δήλωσε ο Πολωνός πρόεδρος στον ιστότοπο wp.pl αυτή την εβδομάδα.
Θαυμαστής του Αμερικανού προέδρου Τραμπ, ο Ναβρότσκι επικρίνει επίσης το γεγονός ότι το Κίεβο δεν δείχνει ευγνωμοσύνη προς τη Βαρσοβία για την υποδοχή που έχει επιφυλάξει στους Ουκρανούς πρόσφυγες και τη στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια που έχει προσφέρει. Ωστόσο η Πολωνία παραμένει σύμμαχος κλειδί της Ουκρανίας καθώς το μεγαλύτερο μέρος της δυτικής βοήθειας προς τη χώρα περνά από το πολωνικό έδαφος.
Διαφορετικές απόψεις
Ένα ακόμη ευαίσθητο ζήτημα είναι η ιστορία. Ο Ναβρότσκι κατηγορεί την Ουκρανία ότι δεν έχει αναγνωρίσει τις ευθύνες της για τη σφαγή περίπου 100.000 Πολωνών στη Βολυνία από το 1943 ως το 1945, κάτι που έχει χαρακτηρίσει «γενοκτονία εις βάρος του πολωνικού λαού».
«Σκοπεύω να αντιμετωπίζω αυτά τα ζητήματα με επιμονή», δήλωσε, διαβεβαιώνοντας παράλληλα ότι κανένα από αυτά δεν θέτει υπό αμφισβήτηση τη στρατηγική υποστήριξη προς την Ουκρανία.
Ο Πολωνός πρόεδρος αντιτίθεται επίσης στην «άνευ όρων» ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ και αρνείται να στείλει «έστω και έναν Πολωνό στρατιώτη στην Ουκρανία», εφόσον συναφθεί ειρηνευτική συμφωνία. Η άποψή του αυτή αντικατοπτρίζει την άνοδο του αντιουκρανικού αισθήματος στην Πολωνία, το οποίο εκμεταλλεύεται η ακροδεξιά.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση, στην Ουκρανία το 44% των ερωτηθέντων εμπιστεύεται πλέον τον Πολωνό πρόεδρο, πτώση 20 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με την εποχή του Αντρέι Ντούντα.
Για το Κίεβο, η Πολωνία έχει χάσει τη σημασία της και εμφανίζεται ως λιγότερο χρήσιμος εταίρος από ό,τι πριν, σύμφωνα με τον Μπούρας, ιδίως επειδή δεν μιλάει πλέον με μία φωνή στη διεθνή σκηνή, καθώς ο κεντρώος πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ και ο εθνικιστής πρόεδρος της χώρας έχουν διαφορετικές απόψεις.
Ο Ναβρότσκι επιδιώκει να διευρύνει τις εξουσίες του και να επιβάλει τις απόψεις του, που συχνά έρχονται σε αντίθεση με εκείνες του Τουσκ, γεγονός που δημιουργεί κάποια σύγχυση μεταξύ των εταίρων της Βαρσοβίας.
«Αν ο πρόεδρος δεν θέλει ή δεν ξέρει πώς να βοηθήσει, τουλάχιστον δεν θα πρέπει να αποτελεί εμπόδιο», σχολίασε ο Τουσκ τη Δευτέρα στο X.
Για τον Ουκρανό αναλυτή Γιούρι Παντσένκο, η επίσκεψη του Ζελένσκι στη Βαρσοβία δεν θα είναι «εύκολη”, αλλά είναι σημαντική για τη μελλοντική συνεργασία. “Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να συνεργαστούμε, γιατί ακόμη και μια κακή συνεργασία είναι καλύτερη από την καθόλου συνεργασία”, πρόσθεσε.
