Παρόλο που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ήταν ο πρώτος που ανακοίνωσε την κατάπαυση του πυρός και διεκδίκησε τα εύσημα για αυτή, έχουν προκύψει αντιφατικές αναφορές σχετικά με την έκταση της εμπλοκής των ΗΠΑ στη συμφωνία, όπως αναφέρει το CNNi.
Εξάλλου λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση υπήρξαν αναφορές για παραβιάσεις και από τις δύο πλευρές, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το πόσο θα διαρκέσει.
Πώς προέκυψε η εκεχειρία;
O Τραμπ ανακοίνωσε την κατάπαυση του πυρός σε μια ανάρτηση στο Truth Social. «Μετά από μια μακρά νύχτα συνομιλιών με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών, είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω ότι η Ινδία και το Πακιστάν συμφώνησαν σε ΠΛΗΡΗ ΚΑΙ ΑΜΕΣΗ ΚΑΤΑΠΑΥΣΗ ΠΥΡΟΣ», ανέφερε, συγχαίροντας τους ηγέτες και των δύο χωρών για τη «χρήση κοινής λογικής και εξαιρετικής νοημοσύνης».
Λίγο αργότερα, ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο ισχυρίστηκε ότι η Ινδία και το Πακιστάν όχι μόνο συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός, αλλά και «να ξεκινήσουν συνομιλίες για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων σε ουδέτερη τοποθεσία».
Ο Ρούμπιο αποκάλυψε ακόμη ότι η κατάπαυση του πυρός ήρθε αφού αυτός και ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς πέρασαν τις τελευταίες δύο ημέρες μιλώντας με ανώτερους αξιωματούχους και από τις δύο χώρες.
Ένα λεπτό αργότερα, το Πακιστάν επιβεβαίωσε ότι η κατάπαυση του πυρός τέθηκε σε ισχύ αμέσως. Η επιβεβαίωση από την Ινδία ήρθε λίγο αργότερα.
Το Υπουργείο Πληροφοριών της Ινδίας δήλωσε ότι η συμφωνία καταρτίστηκε «απευθείας μεταξύ των δύο χωρών», υποβαθμίζοντας την εμπλοκή των ΗΠΑ και αντικρούοντας τον ισχυρισμό του Τραμπ.
Το υπουργείο δήλωσε επίσης ότι δεν υπήρξε «καμία απόφαση» για τη διεξαγωγή περαιτέρω συνομιλιών. Ωστόσο, οι Πακιστανοί αξιωματούχοι έχουν επαινέσει την Ουάσινγκτον.
Μια πακιστανική πηγή που γνωρίζει τις διαπραγματεύσεις δήλωσε στο CNNi ότι οι ΗΠΑ – και ιδιαίτερα ο Ρούμπιο – έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη της συμφωνίας, σκιαγραφώντας μια εικόνα συνομιλιών που ήταν αμφίβολες μέχρι την επιβεβαίωση της εκεχειρίας.
Γιατί οι διαφορετικές αναφορές;
Το γεγονός ότι αυτοί οι άσπονδοι αντίπαλοι έχουν δώσει αντιφατικές αναφορές για το πώς επιτεύχθηκε η εκεχειρία δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη. Η Ινδία, η οποία θεωρεί τον εαυτό της ανερχόμενη υπερδύναμη, αντιστέκεται εδώ και καιρό στη διεθνή διαμεσολάβηση, ενώ το Πακιστάν, το οποίο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ξένη βοήθεια, τείνει να την καλωσορίζει, λένε οι αναλυτές.
«Η Ινδία δεν έχει δεχτεί ποτέ διαμεσολάβηση σε καμία διαφορά, είτε πρόκειται για Ινδία – Πακιστάν είτε για Ινδία – Κίνα, είτε για οποιαδήποτε άλλη», δήλωσε η Δρ. Aπαρνά Πάντε, ερευνήτρια για θέματα Ινδίας και Νότιας Ασίας στο Ινστιτούτο Hudson, ένα think tank στην Ουάσινγκτον.
«Το Πακιστάν, από την άλλη πλευρά, πάντα επιδίωκε διεθνή διαμεσολάβηση, οπότε θα την εγκωμιάσουν», πρόσθεσε, λέγοντας ότι είναι «ο μόνος τρόπος για να ασκήσει πίεση στην Ινδία για να συζητήσει και να επιλύσει τη διαμάχη του Κασμίρ».
Οι μάχες πριν από την εκεχειρία του Σαββάτου σημαδεύτηκαν από ισχυρισμούς, επιχειρήσεις και παραπληροφόρηση και από τις δύο πλευρές. Τώρα που η σύγκρουση έχει σταματήσει, και οι δύο πλευρές εντείνουν τις προσπάθειές τους για να διαμορφώσουν τις εντυπώσεις για το τι πέτυχαν με τις μάχες και πώς τελείωσε.
Τι συνέβη το Σάββατο;
Η εκεχειρία του Σαββάτου προκαλεί έκπληξη δεδομένης της έντασης των μαχών λίγες ώρες νωρίτερα. Τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου, το Πακιστάν δήλωσε ότι η Ινδία είχε εξαπολύσει πυραύλους σε αρκετές από τις βασικές στρατιωτικές του βάσεις. Ανέφερε ότι οι επιθέσεις εκτείνονταν από τοποθεσίες στο Κασμίρ που διοικείται από το Πακιστάν έως μια στρατιωτική βάση κοντά στην πρωτεύουσά του, Ισλαμαμπάντ.
Σε απάντηση, το Πακιστάν δήλωσε ότι ανταπέδωσε πυρά σε στρατιωτικές αεροπορικές βάσεις στην Ινδία. «Οφθαλμός αντί οφθαλμού», ανέφερε ο στρατός του σε ανακοίνωσή του. Ώρες αργότερα, αναφέρθηκαν εκρήξεις στο Κασμίρ που διοικείται από την Ινδία, συμπεριλαμβανομένης της Σριναγκάρ, της μεγαλύτερης πόλης της περιοχής, και στην πόλη Τζάαμου. Πολλοί στην περιοχή φοβόντουσαν ότι – ελλείψει ουσιαστικής διεθνούς πίεσης – οι αντεπιθέσεις θα συνέχιζαν να κλιμακώνονται.
Ποια ήταν η αφορμή για την κρίση;
Οι μάχες ξεκίνησαν στο Κασμίρ, μια αμφισβητούμενη περιοχή που αποτελεί σημείο τριβής στις σχέσεις Ινδίας-Πακιστάν από τότε που και οι δύο χώρες απέκτησαν την ανεξαρτησία τους από τη Βρετανία το 1947. Τα δύο έθνη που αναδύθηκαν από την αιματηρή διχοτόμηση της βρετανικής Ινδίας – η Ινδία με πλειοψηφία Ινδουιστών και το Πακιστάν με πλειοψηφία Μουσουλμάνων – διεκδικούν και τα δύο το Κασμίρ στο σύνολό του, παρά το γεγονός ότι ελέγχουν μόνο τμήματα αυτού. Μάλιστα μήνες μετά την ανεξαρτησία τους, πολέμησαν τον πρώτο από τους τρεις πολέμους τους για την περιοχή.
Στις 26 Απριλίου, ένοπλοι άνοιξαν πυρ εναντίον περιηγητών σε έναν δημοφιλή ταξιδιωτικό προορισμό στον ορεινό προορισμό Παχαλγκάμ στο υπό ινδική διοίκηση Κασμίρ. Τουλάχιστον 25 Ινδοί πολίτες και ένας Νεπαλέζος σκοτώθηκαν. Το Νέο Δελχί έριξε την ευθύνη αμέσως στην Ισλαμαμπάντ, κατηγορώντας την ότι υποστηρίζει τη «διασυνοριακή τρομοκρατία». Το Πακιστάν αρνήθηκε κάθε εμπλοκή στην επίθεση.
Δύο εβδομάδες μετά τη σφαγή στο Παχαλγκάμ, η Ινδία εξαπέλυσε την Τετάρτη (7/5) μια σειρά από επιθέσεις στο Πακιστάν και στα τμήματα του Κασμίρ που κατέχει, χαρακτηρίζοντας την επίθεση «Επιχείρηση Σιντούρ».
Γιατί ενεπλάκησαν οι ΗΠΑ;
Μόλις πριν από δύο ημέρες πριν την ανακοίνωση της εκεχερίας, ο Τζέι Ντι Βανς είχε υποβαθμίσει την πιθανότητα αμερικανικής επιρροής καθώς η σύγκρουση Ινδίας-Πακιστάν κλιμακωνόταν.
«Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να ενθαρρύνουμε αυτούς τους ανθρώπους να αποκλιμακώσουν λίγο, αλλά δεν πρόκειται να εμπλακούμε στη μέση ενός πολέμου που ουσιαστικά δεν μας αφορά και δεν έχει καμία σχέση με την ικανότητα της Αμερικής να τον ελέγξει», δήλωσε χαρακτηριστικά στο Fox News την Πέμπτη (9/5).
Η μεταστροφή του Βανς αποτυπώνει πόση μεγάλη ήταν η ανησυχία των ΗΠΑ και της ευρύτερης διεθνούς κοινότητας από την κλιμακούμενη σύγκρουση μεταξύ των δύο πυρηνικών δυνάμεων.
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ δήλωσαν στο CNNi ότι, αφού έλαβαν ανησυχητικές πληροφορίες την Παρασκευή (9/5) σχετικά με το βαθμό στον οποίο θα μπορούσε να κλιμακωθεί η σύγκρουση, το Υπουργείο Εξωτερικών θεώρησε ότι δεν είχε άλλη επιλογή από το να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στις συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών.
Θα διατηρηθεί η εκεχειρία;
Παρόλο που η Ινδία και το Πακιστάν έχουν απομακρυνθεί προς το παρόν από το χείλος του γκρεμού, μένει να δούμε αν η εκεχειρία θα διατηρηθεί. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας, Βίκραμ Μίσρι, κατηγόρησε το Πακιστάν ότι παραβίασε επανειλημμένα τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός το Σάββατο (10/5), αφού ακούστηκαν εκρήξεις τόσο στα τμήματα του Κασμίρ που διοικούνται από την Ινδία όσο και από το Πακιστάν.
Το Πακιστάν κατηγόρησε επίσης την Ινδία ότι διέπραξε παραβιάσεις, αλλά τόνισε ότι «παραμένει προσηλωμένο στην πιστή εφαρμογή της εκεχειρίας».
Μετά τη σφαγή των τουριστών, οι δύο ανακοίνωσαν μια σειρά από άλλα αντίποινα: αναστολή θεωρήσεων, απαγόρευση του εμπορίου, ενώ η Ινδία ανέστειλε τη συμμετοχή της σε μια κρίσιμη συμφωνία κατανομής νερού. Δεν είναι ακόμη σαφές εάν τέτοιες κινήσεις θα αντιστραφούν.
