Χαμένοι πολιτισμοί. Ακατάληπτες γραφές. Τα πιο μυστηριώδη αρχαία αντικείμενα στον κόσμο. Ενώ η σύγχρονη τεχνολογία έχει διαλευκάνει πολλούς ιστορικούς γρίφους, ορισμένοι εξακολουθούν να αντιστέκονται σε κάθε προσπάθεια λύσης. Το The Travel επέλεξε 10 αρχαία μυστήρια που συνεχίζουν να προκαλούν εμμονή στους μελετητές, να τροφοδοτούν τη φαντασία και να υπενθυμίζουν στον κόσμο ότι τα μεγαλύτερα μυστικά του παρελθόντος πιθανότατα δεν θα λυθούν ποτέ.
10. Το χειρόγραφο Βόινιτς
Σελίδες από το μυστηριώδες χειρόγραφο Βόινιτς
Beinecke Rare Book & Manuscript Library, Yale University
Άγνωστοι γραφείς του Μεσαίωνα άφησαν πίσω τους ένα βιβλίο που κανείς εδώ και 600 χρόνια δεν έχει καταφέρει να αποκρυπτογραφήσει. Το πιο μυστηριώδες χειρόγραφο του κόσμου βρίσκεται προστατευμένο στο θησαυροφυλάκιο του Πανεπιστημίου Γέιλ, προκαλώντας τη σύγχρονη νοημοσύνη με την ακατανόητη γραφή και τις παράξενες εικονογραφήσεις του. Το χειρόγραφο Βόινιτς (που πήρε το όνομά του από τον παλαιοβιβλιοπώλη Βίλφριντ Βόινιτς που το αγόρασε το 1912 και το κατείχε έως τον θάνατό του το 1930) περιλαμβάνει σχέδια ανύπαρκτων φυτών, μυστηριώδεις αστρονομικούς χάρτες και κείμενο άγνωστης γραφής που δεν έχουν καταφέρει να διαβάσουν ούτε κορυφαίοι κρυπτογράφοι ούτε προηγμένα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.
9. Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας
Τα ερείπια του Σεραπείου στην Αλεξάνδρεια, όπου φιλοξενήθηκε μεγάλο μέρος της συλλογής χειρογράφων της Βιβλιοθήκης όταν δεν υπήρχε άλλος διαθέσιμος χώρος στο κυρίως κτίριο
Daniel Mayer/Wikimedia Commons
Ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας φιλοξένησε τη μεγαλύτερη συλλογή γνώσεων της ανθρωπότητας, από τα μαθηματικά μέχρι την ιατρική, την αστρονομία και τη φιλοσοφία. Λέγεται ότι φιλοξενούσε πάνω από 400.000 παπύρους. Μυστήριο καλύπτει ακόμη τις συνθήκες της καταστροφής της, η οποία φαίνεται πως δεν ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά περισσότερα, μέσα σε ένα διάστημα τεσσάρων αιώνων. Φαίνεται ότι η καταστροφή ξεκίνησε με μια πυρκαγιά από τον Ιούλιο Καίσαρα (48 π.Χ.), συνεχίστηκε από διάφορους Ρωμαίους αυτοκράτορες και τους φανατικούς Χριστιανούς και ολοκληρώθηκε από τους Άραβες.
8. Οι Γραμμές της Νάζκα
Ένα από τα γεωγλυφικά στην έρημο Νάζκα που είναι γνωστό ως «η μαϊμού»
Diego Delso/Wikimedia Commons
Η έρημος Νάζκα του Περού κρύβει ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αρχαία ιστορικά μυστήρια – τεράστια γεωγλυφικά που εκτείνονται σε 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα άγονης έκτασης. Πρόσφατες ανακαλύψεις νέων σχεδίων έχουν αναζωπυρώσει την περιέργεια του κόσμου. Αυτές οι απόλυτα ευθείες γραμμές και οι τεράστιες φιγούρες ζώων, μερικές μεγαλύτερες από τρία γήπεδα ποδοσφαίρου, εγείρουν μια σειρά ερωτήματα γύρω από τους δημιουργούς τους. Χωρίς τη δυνατότητα να δουν το έργο τους από ψηλά, πώς τα μέλη της αρχαίας φυλής Νάζκα δημιούργησαν τόσο ακριβή σχέδια στο διάστημα μεταξύ 500 π.Χ. και 500 μ.Χ.; Και το πιο σημαντικό, τι μήνυμα προσπαθούσαν να μεταφέρουν στους ουρανούς;
7. Ο Δίσκος της Φαιστού
Η πλευρά Α του Δίσκου της Φαιστού, από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
C messier/Wikimedia Commons
Ο πήλινος δίσκος από τη μινωική Κρήτη με διάμετρο 15 εκατοστά και πάχος 1 εκατοστό, φέρει 15 εκατοστών από τη μινωική Κρήτη περιλαμβάνει 45 διακριτά σύμβολα και φέρει συνολικά 241 σύμβολα στις δύο πλευρές του. Ο σκοπός της κατασκευής του παραμένει άγνωστος, όπως και το νόημα όσων αναγράφονται σε αυτόν. Εδώ και πάνω από έναν αιώνα (από την ανακάλυψή του το 1908) κανείς δεν έχει καταφέρει να σπάσει τον κώδικα. Διαφορετικές θεωρίες θέλουν τον Δίσκο της Φαιστού να είναι από προσευχή μέχρι επιτραπέζιο παιχνίδι και από ημερολόγιο μέχρι μεταφραστικό εργαλείο.
6. Ο χαμένος στρατός του Καμβύση
Γκραβούρα του 19ου αιώνα που απεικονίζει τον στρατό του Καμβύση Β΄στο έλεος μιας αμμοθύελλας
Wikimedia Commons
Το 525 π.Χ., ο Πέρσης βασιλιάς Καμβύσης Β΄ έστειλε 50.000 στρατιώτες στη δυτική έρημο της Αιγύπτου για να καταστρέψουν το Μαντείο του Άμμωνα, ωστόσο ο στρατός του εξαφανίστηκε χωρίς να αφήσει το παραμικρό ίχνος. Ο Ηρόδοτος ισχυρίστηκε ότι τους κατάπιε μια τεράστια αμμοθύελλα, αλλά δεν έχουν βρεθεί ποτέ στοιχεία για μια τέτοια καταστροφή. Οι σύγχρονοι αρχαιολόγοι έχουν ερευνήσει την έρημο με προηγμένη τεχνολογία, ωστόσο δεν έχει βρεθεί κάποιο δείγμα από τους χιλιάδες αυτούς άνδρες ή τα όπλα τους.
5. Ο Σμαραγδένιος Πίνακας
Η ανακάλυψη του Σμαραγδένιου Πίνακα σε εικονογράφηση από χειρόγραφο του 15ου αιώνα
Wikimedia Commons
Τα θεμέλια της αλχημείας βρίσκονται σε αυτό το κρυπτογραφημένο κείμενο άγνωστης προέλευσης, που χρονολογείται πριν από το 750 π.Χ. και αποδίδεται στον Τρισμέγιστο Ερμή – η αρχαιοελληνική ονομασία για τον Αιγύπτιο θεό Θωθ, προστάτη και εμπνευστή της αστρολογίας και της αλχημείας. Αν και σώζονται μόνο μεταφράσεις μεταφράσεων, η επιρροή του διαμόρφωσε την επιστημονική σκέψη για χιλιετίες. Η ύπαρξη του αυθεντικού πίνακα, το υλικό και ο δημιουργός του παραμένουν έντονα αμφισβητούμενα, όπως και το αληθινό νόημα του διάσημου δεύτερου στίχου του: «Αυτό που είναι πάνω είναι σαν αυτό που είναι κάτω».
4. Ο χάρτης του Πίρι Ρέις
Ο χάρτης του Πίρι Ρέις όπως εκτίθεται στο Τοπ Καπί της Κωνσταντινούπολης
Topkapi Palace Museum
Το 1513, ο Οθωμανός ναύαρχος Πίρι Ρέις σχεδίασε πάνω σε δέρμα γαζέλας έναν χάρτη που συνεχίζει να προβληματίζει τους μελετητές των αρχαίων ιστορικών μυστηρίων, καθώς απεικονίζει με ακρίβεια τις ακτογραμμές της Νότιας Αμερικής και της Ανταρκτικής – ήπειροι που υποτίθεται ότι ήταν άγνωστες στους μεσαιωνικούς χαρτογράφους. Μάλιστα φαίνεται να απεικονίζει την ακτογραμμή της Ανταρκτικής χωρίς πάγο. Ο ναύαρχος ισχυρίστηκε ότι συνέταξε τον χάρτη από αρχαίες πηγές. Η ακρίβειά του έχει γεννήσει θεωρίες που ανήκουν στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας, καθώς προϋποθέτουν εναέρια παρατήρηση.
3. Το Πουλί της Σακκάρα
To ξύλινο Πουλί της Σακκάρα εκτίθεται στο Αιγυπτιακό Μουσείο του Καΐρου
Dawoud Khalil Messiha/Wikimedia Commons
Αυτό το μικρό ξύλινο γλυπτό που κάνει τους ειδικούς της αεροπορίας να ξύνουν το κεφάλι τους. Το τεχνούργημα σε σχήμα πουλιού που ανακαλύφθηκε στον τάφο του Pa-di-lmen στη νεκρόπολη της Σακκάρα στην Αίγυπτο, διαθέτει εντυπωσιακά σύγχρονες αεροδυναμικές ιδιότητες. Δοκιμές σε αεροσήραγγα αποκάλυψαν ότι είναι ικανό να επιτύχει άνωση, παρά το γεγονός ότι κατασκευάστηκε 2.200 χρόνια πριν από την εποχή των αδερφών Ράιτ. Το πιο εντυπωσιακό είναι το κάθετο πτερύγιο της ουράς και η καμπυλότητα των φτερών – χαρακτηριστικά ζωτικής σημασίας για τον σύγχρονο σχεδιασμό αεροσκαφών.
2. Το Γκιομπεκλί Τεπέ
Τμήμα της ανασκαφής στο Γιομπεκλί Τεπέ
Dosseman/ Wikimedia Commons
Σε ένα ύψωμα στη νοτιοανατολική Τουρκία έχουν βρεθεί ναοί της νεολιθικής εποχής που πιστεύεται ότι είναι οι αρχαιότεροι στον κόσμο (10.000 – 8.000 π.Χ.). Οι ογκώδεις πέτρινοι κύκλοι του Γκιομπεκλί Τεπέ, σκαλισμένοι με εξελιγμένης τεχνικής ανάγλυφα ζώων, προϋπήρχαν της κεραμικής, της μεταλλουργίας, της γραφής, ακόμη και της γεωργίας. Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις, επειδή και μόνο η ύπαρξή του αμφισβητεί θεμελιώδεις θεωρίες για την ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Άγνωστος παραμένει και ο λόγος που ολόκληρο το συγκρότημα θάφτηκε κάτω από χιλιάδες τόνους χώματος.
1. Η Μπαταρία της Βαγδάτης
Σκίτσο των τριών αντικειμένων που αποτελούσαν την αποκαλούμενη Μπαταρία της Βαγδάτης
Ironie/Wikimedia Commons
Αυτό το σετ τριών ευρημάτων, που περιλαμβάνει ένα πήλινο δοχείο ύψους 14 εκατοστών, έναν χάλκινο σωλήνα και μια σιδερένια ράβδο γέννησε θεωρίες ότι οι αρχαίοι Πάρθοι (λαός που βρισκόταν στο βορειοανατολικό άκρο του σημερινού Ιράν) μπορεί να είχαν αξιοποιήσει τον ηλεκτρισμό χιλιετίες πριν από την επίσημη ανακάλυψή του. Ανακαλύφθηκε το 1936 κοντά στη Βαγδάτη, και ο τότε διευθυντής του Εθνικού Μουσείου του Ιράκ είχε εικάσει ότι αν ήταν γεμισμένο με ξύδι και συνδεδεμένο στη σειρά με παρόμοια αντικείμενα, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μπαταρία. Οι αρχαιολόγοι έκτοτε απέρριψαν σχεδόν καθολικά τέτοιους ισχυρισμούς, αν και δεν έχουν καταλήξει σε συμπέρασμα για τη χρήση του τεχνουργήματος, το οποίο εξαφανίστηκε το 2003 κατά την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ.
