Ο Μερτς με το «καλημέρα» κατέκτησε μια πρωτιά, που κανείς δεν θα ήθελε να βιώσει. Αυτή του πρώτου καγκελάριου στην μεταπολεμική ιστορία που δεν κατάφερε να περάσει αλώβητος από την επί της ουσίας τυπική διαδικασία την ανάδειξή του μέσω της ψήφου του κοινοβουλίου. Υπέστη μια ατιμωτική ήττα στην πρώτη ψηφοφορία, εξελέγη στη δεύτερη τραυματισμένος από το πρώτο λεπτό της θητείας του.
Οι ύποπτοι «προδότες»
Τα γερμανικά Μέσα Ενημέρωσης κάνουν λόγο για «ιστορικό φιάσκο», ενώ οι ηγεσίες των κομμάτων που απαρτίζουν τον κυβερνητικό σχηματισμό, αναζητούν τους «προδότες», όπως τους χαρακτηρίζει η εφημερίδα Bild. Η πρώτη «ύποπτη» είναι η συμπρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών Σάσκια Εσκεν, που σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις εκδήλωσε τη δυσαρέσκεια της για το ότι δεν βρίσκεται στο επόμενο υπουργικό συμβούλιο. Υποψίες όμως για «αντάρτες» εκφράζονται και για βουλευτές της Ένωσης Χριστιανοδημοκρατών και Χριστιανοκοινωνιστών, οι οποίοι ενδέχεται να εξέφρασαν δια της καταψήφισης Μερτς την απόφαση των δύο εταίρων για χαλάρωση του «φρένου χρέους», που ήταν το ιερό δισκοπότηρο της γερμανικής οικονομικής πολιτικής επί δεκαετίες. Όπως και να έχει οι «αποστάτες» θέλησαν να περάσουν κάποιο μήνυμα, η στάση όμως αυτή ερμηνεύεται από το κυβερνητικό στρατόπεδο ως «εκδίκηση, ζήλια, βλακεία», όπως ανέφερε σοσιαλδημοκράτης βουλευτής στην DW.
Οι καυτές πατάτες για τον νέο καγκελάριο
Ο Γερμανός καγκελάριος ξεκινά τη θητεία με πολλές «καυτές πατάτες» στα χέρια. Η γερμανική οικονομία βρέθηκε για δεύτερη χρονιά σε ύφεση, κάτι που ουσιαστικά επηρεάζει και συνολικά την ευρωπαϊκή οικονομία, την ώρα που είναι αντιμέτωπη με νέες μεγάλες προκλήσεις, που έφερε η εκλογή Τραμπ. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση της Ύπατης Εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Κάγια Κάλλας, η οποία τόνιζε πως «ό,τι συμβαίνει στη γερμανική πολιτική σκηνή, καθώς επίσης και στη γερμανική οικονομία, έχει αντίκτυπο σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη – μέλη».
Εντός αυτού του σκηνικού ο Φρίντριχ Μερτς το πρώτο που θα προσπαθήσει να κάνει είναι να έρθει σε επαφή με φίλους και εχθρούς – ή εν δυνάμει εχθρούς- ώστε να κάνει σαφές στο έδαφος πάνω στο οποίο θα ασκήσει την πολιτική του. Πρώτος σταθμός θα είναι παραδοσιακά το Παρίσι, καθώς θεωρείται κρίσιμης σημασίας η τόνωση του γαλλογερμανικού άξονα. Την Πέμπτη θα έχει ουσιαστικά το πρώτο πραγματικό crash test με τον Ντόναλντ Τραμπ, με τον οποίο θα συνομιλήσει τηλεφωνικά.
Το δύσκολο μπρα ντε φερ με τον Τραμπ
Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ βρίσκονται σε ένα κρίσιμο μονοπάτι. Ο Μερτς είχε καλέσει την κυβέρνηση Τραμπ να σταματήσει τις παρεμβάσεις στην εσωτερική πολιτική της Γερμανίας, αναφερόμενος στην ενεργό στήριξη του AfD. Στο οικονομικό επίπεδο οι δασμοί που αποφάσισε ο αμερικανός πρόεδρος αφορά κυρίως στη Γερμανία, αφού αυτή είναι η χώρα που εξάγει το μεγαλύτερο ποσοστό αυτοκινήτων στις ΗΠΑ. Είναι πιθανή μία δια ζώσης συνάντηση μεταξύ των δύο ηγετών; Οι πληροφορίες λένε ότι θα πραγματοποιηθεί το αργότερο στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη στα τέλη Ιουνίου, «ίσως και νωρίτερα». Και τότε θα μιλήσουν «ανοιχτά», είπε ο Μερτς. Ο γερμανός καγκελάριος θα επιδιώξει μια ενιαία στάση από την ΕΕ στο θέμα των δασμών, αλλά ως ο ισχυρότερος παίκτης μπορεί να συζητήσει και αυτόνομα με τον έταιρο ισχυρό το μέλλον των εμπορικών τους σχέσεων.
Άμυνα και κοινωνικό κράτος τα αγκάθια στο εσωτερικό
Στο εσωτερικό πεδίο προτεραιότητα έχει η ανάταξη της οικονομίας, που η Ευρώπη είχε συνηθίσει να θεωρεί «ατμομηχανή» της. Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, πλην όμως αυτό είναι το κύριο στοίχημα του νέου καγκελάριου και είναι ίσως και η μόνη του ελπίδα τις πρώτες 100 μέρες της θητείας του να δώσει ένα σαφές δείγμα γραφής, που αντιστρέψει το αρνητικό κλίμα που δημιουργήσει η χαμένη ψηφοφορία στο γερμανικό κοινοβούλιο. Η δύσκολη εξίσωση για τον Μερτς είναι ότι είναι μονόδρομος το να βάλει μπροστά το νέο αμυντικό δόγμα που σύμφωνα με τις δηλώσεις του ίδιου θα έχει κόστος περί τα 500 δισ. ευρώ. Μπορεί να γίνει πραγματικότητα ένα τόσο φιλόδοξο πρόγραμμα, που ακουμπά και στη νέα ευρωπαϊκή αμυντική στρατηγική, χωρίς να γίνουην περικοπές στο κοινωνικό κράτος; Σ’ αυτό το ερώτημα απαντήσεις μπορεί να δώσει μόνο η νέα γερμανική κυβέρνηση. Και αν ο Φρίντριχ Μερτς θέλει να «αναστηθεί» θα πρέπει να τις δώσει σύντομα και με σαφήνεια. Μπορεί στις γραφές τα θαύματα να είναι συχνά, στις πραγματικές οικονομίες όμως σπανίως παρουσιάζονται.
