«Η Ουκρανία δεν είναι Γάζα»: Γιατί ο Τραμπ δεν μπορεί να εξασφαλίσει το ρωσικό ναι για λήξη πολέμου

Την ίδια ώρα ενδεικτικό των δυσκολιών είναι ότι ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, χαρακτήρισε το σχέδιο του Τραμπ «βάση για ειρηνική διευθέτηση», ωστόσο ξεκαθάρισε ότι αν δεν πει το «ναι» ο Ουκρανός πρόεδρος, θα προχωρήσει στην κατάληψη περισσότερων εδαφών.

Την περασμένη εβδομάδα είδαν το φως της δημοσιότητας δύο μυστικά σχέδια ειρήνευσης, που συντάχθηκαν από την Ουάσινγκτον και τη Μόσχα και προβλέπουν παραχώρηση εδαφών στη Ρωσία, δραματική μείωση του ουκρανικού στρατού, δεσμεύσεις ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ αλλά και ότι θα προκηρυχθούν εκλογές μέσα σε 100 ημέρες από την κατάπαυση του πυρός.

Διαβάστε επίσης: Το σχέδιο 28 σημείων για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία – Τι προβλέπει για εδάφη και στρατό

Ο «Τσε Γκεβάρα», ο τενόρος και ο… κολλητός: Όσα γνωρίζουμε για το σκάνδαλο διαφθοράς στην Ουκρανία

Οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι η Ουκρανία είναι σήμερα ακόμη πιο αποδυναμωμένη, κάτι που ενδεχομένως να εξανάγκαζε τον Ζελένσκι –που ταλανίζεται και από το ενεργειακό σκάνδαλο της κυβέρνησής του– να συνθηκολογήσει.

Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πιθανό, όπως λένε αναλυτές, με τον Ζελένσκι να αντιστέκεται και λόγω της στήριξης των Ευρωπαίων εταίρων του.

Η αλλαγή τακτικής και η πραγματική επιδίωξη της Μόσχας

Όπως γράφει σε άρθρο του στο περιοδικό Atlantic ο αναλυτής του Ινστιτούτου Brookings Τόμας Ράιτ, ο Αμερικανός πρόεδρος ενδεχομένως να πίστευε ότι θα μπορούσε εύκολα να καταλήξει σε ένα deal, που θα έδινε στη Ρωσία τα εδάφη που επιθυμεί ενώ παράλληλα θα επέτρεπε στις ΗΠΑ να αναπτύξουν οικονομικά συμφέροντα στην Ουκρανία.

«Αυτό που δεν είχε κατανοήσει είναι πόσο σημαντικό ήταν για τον Βλαντιμίρ Πούτιν η καταστροφή του ανεξάρτητου ουκρανικού κράτους ή πόσο δύσκολο θα ήταν να τον πείσει να αποδεχτεί οτιδήποτε λιγότερο από αυτό» εξηγεί ο αναλυτής, και συμπληρώνει:

«Πρόσφατα, ο πρόεδρος Τραμπ προσπάθησε να αλλάξει τη δυναμική: είπε στον Πούτιν ότι μπορεί να δώσει στην Ουκρανία πυραύλους Tomahawk και επιχείρησε να πιέσει τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να αποδεχτεί εδαφικές παραχωρήσεις. Και οι δύο αυτές προσπάθειες έπεσαν στο κενό. Ο Τραμπ ακύρωσε την προγραμματισμένη συνάντηση με τον Πούτιν, λέγοντας στους δημοσιογράφους: “θα πρέπει να ξέρουμε ότι θα καταλήξουμε σε συμφωνία. Δεν θα σπαταλήσω το χρόνο μου. Είχα πάντα μια φοβερή σχέση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά όλο αυτό είναι πολύ απογοητευτικό”».

Υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ υποστηρίζουν ότι το τέλος του πολέμου δεν θα φάνταζε τόσο μακρινό, εάν οι δύο πλευρές αντιμετώπιζαν λίγο πιο ορθολογιστικά την κατάσταση.

Η Ουάσινγκτον φαίνεται πως θεωρεί ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα έληγε «αύριο» εάν ο Πούτιν μπορούσε να αποκτήσει τα εδάφη που δεν κατέχει ήδη στο Ντονμπάς και ο Ζελένσκι λάμβανε τις απαραίτητες εγγυήσεις ασφαλείας.

Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη. Μεγαλύτερη απόδειξη αυτού είναι ότι στις αρχές της δεύτερης θητείας του Τραμπ, η Ρωσία απέρριψε συμφωνία που προέβλεπε το «πάγωμα» του πολέμου στις τότε γραμμές, άρση των κυρώσεων και ρητή δέσμευση ότι η Ουκρανία δεν θα μπει ποτέ στο ΝΑΤΟ.

Ο Ράιτ εξηγεί ότι αυτό δείχνει ότι η Μόσχα θεωρεί μια ελεύθερη, ανεξάρτητη και στρατιωτικά ικανή Ουκρανία ως μια τεράστια απειλή και κατ’ επέκταση δεν πρόκειται ποτέ να αποδεχτεί ένα τέτοιο σχέδιο.

Ο αναλυτής, όπως και αρκετοί άλλοι, πιστεύει ότι το Κρεμλίνο δεν θα επιτρέψει ποτέ στην Ουκρανία να ανασυνταχτεί -στρατιωτικά και οικονομικά- με τη βοήθεια της Δύσης.

«Η Μόσχα θεωρεί το ενδεχόμενο αυτό ανυπόφορο και για αυτό το μόνο σχέδιό της είναι η καταστροφή του ουκρανικού κράτους. Αυτό άλλωστε σημαίνει η αντιμετώπιση των “βαθύτερων αιτιών” για την οποία μιλάει τακτικά η Μόσχα».

Η Μόσχα δεν είναι Τελ Αβίβ

Σε δηλώσεις του τον περασμένο μήνα από την Αίγυπτο, ο ειδικός διαπραγματευτής των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ τόνισε ότι «πρέπει να τελειώσουμε με τη Ρωσία».
Η αμερικανική διπλωματία, ενθαρρυμένη από τη συμφωνία για τη λήξη των εχθροπραξιών στη Γάζα, θεώρησε ότι μια τέτοια λύση ενδεχομένως να ήταν δυνατή και στην περίπτωση του ουκρανικού πολέμου.

Κάτι τέτοιο δεν είναι όμως εύκολο. Και αυτό γιατί η Ουάσινγκτον δεν μπορεί να επηρεάσει τη Μόσχα όπως το Τελ Αβίβ ενώ παράλληλα ο Τραμπ δεν μπορεί να επιβληθεί διά της ισχύος στον Πούτιν.

Ο Γουίτκοφ έχει αποκαλύψει ότι το «κλειδί» για να προχωρήσει η συμφωνία ειρήνευσης στη Γάζα ήταν η απόφαση του Νετανιάχου να επιτεθεί στους διαπραγματευτές της Χαμάς στο Κατάρ.

Η κίνηση αυτή εξόργισε τους Άραβες συμμάχους των ΗΠΑ, κάτι που έδωσε στον Τραμπ τη δυνατότητα να πιέσει ασφυκτικά τον Ισραηλινό πρωθυπουργό.

Είχε επίσης καλό «ιστορικό» με τον Νετανιάχου για τρεις λόγους:

1. Κατά την πρώτη του θητεία μετέφερε την πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ

2. Άλλαξε τη θέση των ΗΠΑ αναφορικά με τη νομιμότητα των ισραηλινών οικισμών στη Δυτική Όχθη

3. Στήριξε έμπρακτα τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ κατά του Ιράν, βομβαρδίζοντας τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης.

Ο Αμερικανός πρόεδρος είναι, επίσης, πολύ πιο αγαπητός στον ισραηλινό λαό απ’ ότι είναι ο πρωθυπουργός τους.

Στην περίπτωση της Ρωσίας όμως δεν υπάρχει όμως τέτοιος μοχλός πίεσης.

Ο Αμερικανός πρόεδρος παραδέχτηκε πρόσφατα ότι η συμφωνία για τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία δεν είναι τόσο εύκολη όσο ήλπιζε, και μέχρι στιγμής οι προσπάθειές του να πιέσει Μόσχα και Κίεβο να αποδεχτούν μια συμφωνία δεν έχει αποφέρει καρπούς.

Διεθνολόγοι και αναλυτές έχουν εκφράσει ανησυχία ότι η επιθυμία του Τραμπ να καταλήξει σε συμφωνία ειρήνευσης στην Ουκρανία είναι κάτι που ενδεχομένως να επιτρέψει στον Βλαντιμίρ Πούτιν να τον επηρεάσει.

«Ξέρετε όλη μου τη ζωή με εμπαίζουν οι καλύτεροι των καλύτερων αλλά τελικά τα κατάφερα» απάντησε λακωνικά ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος.

Το εάν τα τελευταία σχέδια που καταρτίστηκαν από ΗΠΑ και Ρωσία θα γίνουν αποδεκτά από το Κίεβο και την Ευρώπη παραμένει ασαφές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θα σταματήσει το διπλωματικό «πόκερ» για τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Θα συνεχίσει να πιέζει γιατί δεν θέλει, ούτε μπορεί, να καταθέσει τα όπλα.

Όσο περνάει ο καιρός όμως, καθίσταται σαφές πως ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν θα τελειώσει με ξαφνικό και θεαματικό τρόπο. Θα απαιτηθούν λεπτοί χειρισμοί, υπομονή και υποχωρήσεις και από τις δύο πλευρές -κάτι που αυτή τη στιγμή δεν επιθυμεί ούτε η Μόσχα ούτε το Κίεβο.